Dz.U. 2016.1792
Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 25 października 2016 r.
w sprawie stażu adaptacyjnego dla cudzoziemców ubiegających się o przyznanie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej
Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2016 r. poz. 1792
Na podstawie art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1251 i 1579) zarządza się, co następuje:
§ 1.
Rozporządzenie określa:
1) ramowy program stażu adaptacyjnego, zwanego dalej „stażem”, dla cudzoziemców ubiegających się o przyznanie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej;
2) sposób i tryb odbywania oraz zaliczania stażu;
3) szczegółowy zakres uprawnień zawodowych pielęgniarki i położnej w okresie odbywania stażu;
4) warunki, jakie powinien spełniać podmiot leczniczy, w którym są odbywane staże.
§ 2.
1. Staż pielęgniarki obejmuje pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie umiejętności praktycznych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych, w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, oraz promocji zdrowia w warunkach stacjonarnej, ambulatoryjnej i domowej opieki zdrowotnej.
2. Staż położnej obejmuje pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie umiejętności praktycznych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych, w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych, oraz promocji zdrowia w zakresie opieki nad kobietą, w tym kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą, noworodkiem oraz niemowlęciem do 2 miesiąca życia, w warunkach stacjonarnej, ambulatoryjnej i domowej opieki zdrowotnej.
§ 3.
1. Staż jest odbywany w ramach staży cząstkowych.
2. Czas trwania staży cząstkowych, o których mowa w ust. 1, miejsce ich odbywania oraz cele stażu wraz z wykazem umiejętności określa ramowy program stażu, zwany dalej „ramowym programem”, określony dla:
1) pielęgniarek — w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
2) położnych — w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
§ 4.
Pielęgniarka i położna odbywają staż na podstawie umowy o pracę na czas określony w celu odbycia stażu albo umowy cywilnoprawnej na okres odbycia stażu, zawartych z podmiotem leczniczym, o którym mowa w § 6.
§ 5.
1. Jeżeli staż jest odbywany na podstawie umowy o pracę na czas określony, czas trwania stażu pielęgniarki lub położnej może ulec przedłużeniu w przypadku:
1) nieprzerwanej niezdolności do pracy, o której mowa w art. 92 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666), przez okres dłuższy niż 14 dni;
2) urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego albo urlopu rodzicielskiego;
3) przebywania na urlopie wychowawczym;
4) przebywania na urlopie bezpłatnym nie dłużej niż 3 miesiące.
2. Jeżeli staż jest odbywany na podstawie umowy cywilnoprawnej, czas trwania stażu może ulec przedłużeniu w przypadku zaistnienia wyjątkowych sytuacji losowych lub rodzinnych pielęgniarki lub położnej.
3. Wniosek o przedłużenie stażu z przyczyn określonych w ust. 1 pielęgniarka lub położna niezwłocznie kieruje w postaci papierowej albo elektronicznej wraz z uzasadnieniem do właściwej okręgowej rady pielęgniarek i położnych.
4. Po niezwłocznym rozpatrzeniu wniosku, o którym mowa w ust. 3, właściwa okręgowa rada pielęgniarek i położnych niezwłocznie informuje podmiot leczniczy, w którym ma być odbywany staż, oraz pielęgniarkę lub położną o przedłużeniu stażu.
5. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, przedłużenie czasu trwania stażu następuje na okres realizacji tej części ramowego programu, która nie została zrealizowana.
6. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, staż jest kontynuowany na podstawie zmienionej umowy o pracę zawartej na czas określony albo zmienionej umowy cywilnoprawnej, uwzględniających przedłużenie czasu trwania stażu.
§ 6.
Staż adaptacyjny, w tym staż cząstkowy, odbywa się w podmiocie leczniczym, zwanym dalej „podmiotem organizującym staż”, który spełnia następujące warunki:
1) udziela świadczeń zdrowotnych w zakresie umożliwiającym zrealizowanie co najmniej jednego programu stażu cząstkowego przez pielęgniarkę lub położną;
2) zatrudnia pielęgniarki lub położne posiadające kwalifikacje i doświadczenie, o których mowa w § 9 ust. 1 i § 10 ust. 1;
3) posiada zaplecze diagnostyczno-terapeutyczne zapewniające realizację treści merytorycznych ramowego programu w sposób i w czasie określonych w rozporządzeniu;
4) zawarł umowy z innymi podmiotami leczniczymi spełniającymi warunki, o których mowa w pkt 1–3, w celu umożliwienia zrealizowania przez pielęgniarkę lub położną, w ramach oddelegowania, tej części ramowego programu, której realizacji nie może zapewnić w zakresie udzielanych przez siebie świadczeń zdrowotnych.
§ 7.
1. Okręgowa rada pielęgniarek i położnych, uwzględniając wnioski zgłoszone przez pielęgniarki i położne, w drodze uchwały, kieruje — na obszarze swojego działania — pielęgniarki i położne, którym przyznała ograniczone prawo wykonywania zawodu i które wpisała na listę członków okręgowej izby pielęgniarek i położnych, do podmiotów organizujących staż.
2. Jeżeli z powodu braku miejsc pielęgniarka lub położna nie może odbyć stażu na obszarze działania okręgowej izby pielęgniarek i położnych, której jest członkiem, staż odbywa się w podmiocie organizującym staż położonym na obszarze działania innej okręgowej izby pielęgniarek i położnych, wybranym przez pielęgniarkę lub położną spośród podmiotów wskazanych przez okręgową radę pielęgniarek i położnych; do podmiotu organizującego staż kieruje pielęgniarkę lub położną okręgowa rada pielęgniarek i położnych, na której obszarze działa podmiot organizujący staż.
§ 8.
1. Zmiana podmiotu organizującego staż w trakcie odbywania stażu jest dopuszczalna w przypadku:
1) likwidacji podmiotu organizującego staż lub zaprzestania realizowania przez ten podmiot świadczeń zdrowotnych będących przedmiotem ramowego programu stażu;
2) zaistnienia wyjątkowych sytuacji losowych lub rodzinnych pielęgniarki lub położnej uzasadniających zmianę podmiotu organizującego staż — na umotywowany wniosek zgłoszony w postaci papierowej albo elektronicznej przez pielęgniarkę lub położną do okręgowej rady pielęgniarek i położnych, która skierowała pielęgniarkę lub położną do odbycia stażu.
2. Podmiot, w którym był dotychczas odbywany staż, niezwłocznie informuje okręgową radę pielęgniarek i położnych, która skierowała pielęgniarkę lub położną do odbycia stażu, o wystąpieniu okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
3. W przypadku zmiany podmiotu organizującego staż na skutek okoliczności, o których mowa w ust. 1, kontynuacja stażu odbywa się w podmiocie organizującym staż wskazanym przez okręgową radę pielęgniarek i położnych, która skierowała pielęgniarkę lub położną do odbycia stażu.
4. W przypadku zmiany podmiotu organizującego staż, o którym mowa w ust. 1, umowa zawarta pomiędzy pielęgniarką lub położną a podmiotem organizującym staż, w którym był dotychczas odbywany staż, ulega rozwiązaniu.
5. Podmiot organizujący staż, w którym był dotychczas odbywany staż, niezwłocznie przesyła do okręgowej rady pielęgniarek i położnych, która skierowała pielęgniarkę lub położną do kontynuowania odbycia stażu, kartę stażu adaptacyjnego pielęgniarki lub kartę stażu adaptacyjnego położnej, o których mowa w § 9 ust. 4, książkę stażu adaptacyjnego pielęgniarek i położnych i książkę stażu cząstkowego pielęgniarek i położnych, o których mowa w § 12 ust. 1, oraz informację o zakresie dotychczas zrealizowanego stażu przez pielęgniarkę lub położną, w tym informację o ewentualnych okresach przedłużenia stażu, o których mowa w § 5 ust. 1 lub 2.
6. Okręgowa rada pielęgniarek i położnych, o której mowa w ust. 3, kieruje pielęgniarkę lub położną do kontynuowania odbycia stażu oraz wydaje postanowienie o zaliczeniu okresu dotychczas odbytego stażu. Podmiot, w którym będzie kontynuowany staż, zakłada nową kartę stażu adaptacyjnego pielęgniarki lub kartę stażu adaptacyjnego położnej, o których mowa w § 9 ust. 4, oraz książkę stażu adaptacyjnego pielęgniarek i położnych i książkę stażu cząstkowego pielęgniarek i położnych, o których mowa w § 12 ust. 1. Przepisy § 4 i § 5 stosuje się odpowiednio.
7. Okręgowa rada pielęgniarek i położnych, o której mowa w ust. 3, przesyła niezwłocznie podmiotowi, w którym będzie kontynuowany staż, kartę stażu adaptacyjnego pielęgniarki lub kartę stażu adaptacyjnego położnej, o których mowa w § 9 ust. 4, książkę stażu adaptacyjnego pielęgniarek i położnych i książkę stażu cząstkowego pielęgniarek i położnych, o których mowa w § 12 ust. 1, oraz informację o zakresie dotychczas zrealizowanego stażu przez pielęgniarkę lub położną, o których mowa w ust. 5.
§ 9.
1. Kierownik podmiotu organizującego staż, po zawarciu z pielęgniarką lub położną umowy, o której mowa w § 4, wyznacza koordynatora stażu, w porozumieniu z zastępcą kierownika do spraw pielęgniarstwa, położnictwa, naczelną pielęgniarką, położną albo przełożoną pielęgniarek, położnych, spośród zatrudnionych w tym podmiocie pielęgniarek i położnych, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) ma licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa lub tytuł magistra na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, lub średnie wykształcenie medyczne w zawodzie pielęgniarka lub położna i specjalizację w wybranej dziedzinie pielęgniarstwa lub położnictwa oraz
2) ma co najmniej 5-letni staż pracy w zawodzie pielęgniarki lub położnej.
2. Koordynator stażu planuje i nadzoruje przebieg realizacji stażu oraz decyduje o sprawach związanych ze szkoleniem pielęgniarki lub położnej.
3. Do obowiązków koordynatora stażu należy:
1) ustalenie indywidualnego harmonogramu realizacji stażu na podstawie ramowego programu;
2) zapoznanie pielęgniarki lub położnej, przed rozpoczęciem stażu, z ramowym programem i indywidualnym harmonogramem stażu, sposobem jego dokumentowania w karcie stażu adaptacyjnego pielęgniarki lub położnej oraz z obowiązkami i uprawnieniami pielęgniarki lub położnej;
3) kierowanie pielęgniarki lub położnej do odbycia staży cząstkowych lub części stażu cząstkowego w podmiocie organizującym staż;
4) dokonywanie okresowych ocen przebiegu stażu, uwzględniających stopień opanowania wiedzy i umiejętności, a także postawę pielęgniarki lub położnej, z udziałem opiekunów stażu oraz pielęgniarki lub położnej oddziałowej;
5) wystawianie pielęgniarce lub położnej opinii zawodowej, po zapoznaniu się z opinią opiekunów stażu, dotyczącej w szczególności uzdolnień i predyspozycji zawodowych, stosunku do pacjentów i współpracowników, zaangażowania w pracę, zdolności organizacyjnych i umiejętności pracy w zespole;
6) zaliczanie stażu po stwierdzeniu jego zrealizowania przez dokonanie odpowiedniego wpisu w karcie stażu adaptacyjnego pielęgniarki lub położnej.
4. Podmiot organizujący staż wydaje pielęgniarce lub położnej odpowiednio w postaci papierowej kartę stażu adaptacyjnego pielęgniarki, według wzoru określonego w załączniku nr 3 do rozporządzenia, lub kartę stażu adaptacyjnego położnej, według wzoru określonego w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
§ 10.
1. Pielęgniarka lub położna odbywają staż cząstkowy pod kierunkiem opiekuna stażu, będącego pielęgniarką lub położną, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) posiada specjalizację lub ukończył kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa lub położnictwa właściwej dla realizacji stażu cząstkowego lub posiada co najmniej 5-letni staż pracy w zawodzie związanym z daną dziedziną oraz
2) jest zatrudniony w podmiocie organizującym staż na warunkach umożliwiających realizację przez pielęgniarkę lub położną programu stażu cząstkowego.
2. Opiekuna stażu wyznacza kierownik podmiotu organizującego staż w porozumieniu z koordynatorem stażu, na wniosek pielęgniarki oddziałowej lub położnej oddziałowej, lub koordynującej i nadzorującej pracę innych pielęgniarek lub położnych spośród pielęgniarek i położnych, które spełniają wymagania, o których mowa w ust. 1.
3. Pielęgniarka oddziałowa lub położna oddziałowa albo kierownik podmiotu organizującego staż w porozumieniu z koordynatorem stażu na czas nieobecności opiekuna stażu wyznacza inną pielęgniarkę lub położną, mającą równorzędne kwalifikacje, do wykonywania funkcji opiekuna stażu.
§ 11.
1. Opiekun stażu jest odpowiedzialny za realizację przez pielęgniarkę lub położną programu stażu cząstkowego zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, przepisami prawa oraz zasadami etyki zawodowej pielęgniarki i położnej.
2. Do obowiązków opiekuna stażu należy:
1) zaznajomienie pielęgniarki lub położnej z organizacją podmiotu organizującego staż oraz jednostkami lub komórkami organizacyjnymi tego podmiotu;
2) ustalenie szczegółowego planu i harmonogramu stażu cząstkowego i nadzór nad jego realizacją;
3) zapewnienie warunków do realizacji programu stażu cząstkowego;
4) nadzór nad udzielaniem świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez pielęgniarkę lub położną;
5) wykonywanie wspólnie z pielęgniarką lub położną świadczeń pielęgniarskich lub położniczych, stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta;
6) nadzorowanie prowadzenia przez pielęgniarkę lub położną obowiązującej dokumentacji medycznej, w tym dokumentowania opieki pielęgniarskiej lub położniczej;
7) zapewnienie pielęgniarce lub położnej opieki i doradztwa fachowego;
8) kierowanie procesem samokształcenia pielęgniarki lub położnej;
9) przeprowadzanie oceny umiejętności i wiedzy nabytych w czasie trwania stażu;
10) przekazywanie koordynatorowi stażu opinii niezbędnej do wystawienia opinii zawodowej, o której mowa w § 9 ust. 3 pkt 5;
11) zaliczenie stażu cząstkowego na podstawie uzyskania przez pielęgniarkę lub położną pozytywnego wyniku z kolokwium, o którym mowa w § 15 ust. 3.
§ 12.
1. Koordynator stażu i opiekun stażu dokumentują w postaci papierowej przebieg stażu w prowadzonej przez każdego z nich odpowiednio książce stażu adaptacyjnego pielęgniarek i położnych i książce stażu cząstkowego pielęgniarek i położnych; wzór książki stażu adaptacyjnego pielęgniarek i położnych oraz wzór książki stażu cząstkowego pielęgniarek i położnych stanowią odpowiednio załączniki nr 5 i 6 do rozporządzenia.
2. Książka stażu adaptacyjnego pielęgniarek i położnych, o której mowa w ust. 1, zawiera rejestr dokumentów i zaświadczeń wydawanych w związku z realizacją stażu.
3. Książka stażu cząstkowego pielęgniarek i położnych, o której mowa w ust. 1, zawiera rejestr odbytych lub zaliczonych staży cząstkowych.
§ 13.
Pielęgniarka lub położna są obowiązane:
1) zapoznać się z przepisami regulującymi odbywanie stażu, ramowym programem oraz ze swoimi obowiązkami i uprawnieniami;
2) prowadzić kartę stażu adaptacyjnego pielęgniarki lub położnej;
3) przestrzegać zasad wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej określonych w obowiązujących przepisach oraz zasadach etyki zawodowej pielęgniarki i położnej;
4) współuczestniczyć w realizacji opieki pielęgniarskiej lub położniczej w zakresie powierzonych zadań;
5) stosować się do wskazówek i poleceń opiekuna stażu, pielęgniarki lub położnej oddziałowej, lub pielęgniarki lub położnej koordynującej i nadzorującej pracę innych pielęgniarek lub położnych oraz kierownika komórki organizacyjnej w realizacji powierzonych mu zadań;
6) brać udział w obchodach lekarskich, raportach pielęgniarskich lub położniczych, naradach i konsultacjach lekarskich i pielęgniarskich;
7) przygotowywać prace pisemne w przypadku ich zlecania przez opiekuna stażu;
8) prowadzić dokumentację medyczną na bieżąco i z należytą starannością;
9) uczestniczyć w formach szkolenia wskazanych przez opiekuna stażu lub koordynatora stażu;
10) przystępować do sprawdzianów i kolokwiów.
§ 14.
1. Pielęgniarka lub położna są uprawnione do wykonywania zawodu wyłącznie w miejscu odbywania stażu.
2. Pielęgniarka lub położna są uprawnione do:
1) świadczenia opieki pielęgniarskiej lub położniczej, zgodnie z ustalonym planem opieki oraz planem postępowania leczniczego, pod bezpośrednim nadzorem opiekuna stażu lub w porozumieniu z nim;
2) samodzielnego wykonywania czynności higienicznych;
3) wykonywania zabiegów diagnostycznych i terapeutycznych wynikających z planu opieki oraz planu postępowania leczniczego, pod bezpośrednim nadzorem opiekuna stażu;
4) wykonywania wspólnie z opiekunem stażu świadczeń zdrowotnych stanowiących podwyższone ryzyko dla pacjenta;
5) prowadzenia edukacji zdrowotnej pacjentów i ich rodzin, a także działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki po konsultacji z opiekunem stażu;
6) współudziału w procesie rehabilitacji pacjenta przez realizację zadań uzgodnionych z opiekunem stażu zgodnie z programem usprawniania pacjenta ustalonym przez zespół terapeutyczny;
7) prowadzenia dokumentacji medycznej pod nadzorem opiekuna stażu.
3. Pielęgniarka lub położna udzielają pomocy na podstawie posiadanej wiedzy i posiadanych umiejętności w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, poważny uszczerbek na zdrowiu oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki.
§ 15.
1. Staż cząstkowy kończy się złożeniem pisemnego lub ustnego kolokwium z zakresu wiedzy teoretycznej i oceny umiejętności określonych w ramowym programie w terminie przewidzianym w indywidualnym harmonogramie realizacji stażu.
2. Kolokwium przeprowadza opiekun stażu pielęgniarki lub położnej nadzorujący odbywanie stażu cząstkowego.
3. Pozytywny wynik kolokwium jest podstawą zaliczenia stażu cząstkowego i dokonania odpowiedniego wpisu w karcie stażu.
4. W przypadku uzyskania przez pielęgniarkę lub położną negatywnego wyniku z kolokwium opiekun stażu wskazuje rodzaj umiejętności, których pielęgniarka lub położna nie opanowały w sposób zadowalający, i wyznacza termin kolokwium uzupełniającego.
5. W przypadku uzyskania przez pielęgniarkę lub położną dwukrotnie negatywnego wyniku z kolokwium uzupełniającego opiekun stażu informuje o tym koordynatora stażu, który kieruje pielęgniarkę lub położną do ponownego odbycia stażu cząstkowego, a po jego zakończeniu wyznacza nowy termin kolokwium i odnotowuje ten fakt w karcie stażu. Przepisy § 4 i § 5 stosuje się odpowiednio.
6. Pielęgniarka lub położna, które uzyskały dwukrotnie negatywny wynik z kolokwium uzupełniającego, mają prawo do kolokwium komisyjnego przeprowadzanego przy współudziale przedstawiciela samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych; przedstawiciela samorządu wskazuje na wniosek pielęgniarki lub położnej okręgowa izba pielęgniarek i położnych właściwa ze względu na miejsce odbywania stażu.
§ 16.
Pielęgniarka lub położna uzyskują zaliczenie stażu po zrealizowaniu ramowego programu oraz po złożeniu kolokwiów, o których mowa w § 15.
§ 17.
1. Podmiot organizujący staż wydaje pielęgniarce lub położnej na podstawie pozytywnie zaliczonego stażu zaświadczenie o odbyciu stażu adaptacyjnego według wzoru określonego dla pielęgniarki w załączniku nr 7 do rozporządzenia, a dla położnej — w załączniku nr 8 do rozporządzenia.
2. Kopię zaświadczenia, o którym mowa w ust. 1, podmiot organizujący staż przekazuje okręgowej radzie pielęgniarek i położnych, która skierowała pielęgniarkę lub położną do odbycia stażu, w terminie 14 dni od dnia zaliczenia stażu.
§ 18.
Osoby odbywające staż adaptacyjny w dniu wejścia w życie rozporządzenia odbywają go na podstawie dotychczasowych przepisów.
§ 19.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. [tj. dnia 03.11.2016 r. — przyp. redakcji]*
* Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie stażu adaptacyjnego dla cudzoziemców ubiegających się o przyznanie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej (Dz. U. poz. 1003), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1640).
