„Podpisałem umowę jako podwykonawca z głównym wykonawcą firmą X wraz z aneksem, że płatność ma być w ciągu 5 dni. Firma X nie zapłaciła trzech ostatnich faktur, więc rozwiązałem tę umowę o roboty budowlane i resztę prac firma X wykonała sama. Wcześniej wystawiałem faktury częściowe, które z opóźnieniem płacili. Obecnie firma X wystosowała do mnie pozew o zapłatę za koszty poniesione przy rzekomo poprawianiu moich prac. Są tam koszty hotelu, narzędzi czy naprawy pęknięć, które wystąpiły i tak dziś, gdyż w pobliżu pracował ich dźwig – czyli wg mnie całkowicie nie uzasadnione. Mimo to otrzymaliśmy nakaz zapłaty – lub ustosunkowanie się do zarzutów w ciągu 14 dni. Co powinniśmy zrobić jako podwykonawca robót budowlanych? Jak powinien wyglądać projekt sprzeciwu dot. nakazu zapłaty?”
Z uwagi na przedmiot zapytania Czytelnika oraz zmienione nowelizacją K.p.c. przepisy, które weszły w życie od 07.11.2019 r., opinia dotycząca projektu przygotowanego przez Czytelnika – pozwanego pisma procesowego wymaga szerszego omówienia.
Po pierwsze pozwanemu w przypadku otrzymania sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym przysługuje sprzeciw od nakazu zapłaty, a nie zarzuty ani odpowiedź na pozew, który to sprzeciw należy wnieść w terminie 14 dni, licząc od dnia doręczenia nakazu zapłaty wraz z pozwem.
Jeżeli strona pozwana nie zgadza się z wnioskami i zarzutami przedstawionymi w pozwie, na podstawie którego wydano nakaz zapłaty, pozwany winien wskazać, czy zaskarża …
(…) nakaz zapłaty w całości czy w części, a następnie wnosić o:
- oddalenie powództwa;
- zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w sprawie według norm przepisanych, (jeżeli już pozwany zdecyduje się skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika);
- dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w sprzeciwie.
Obowiązkowe postępowanie przygotowawcze od 2020 r.
Ewentualnie pozwany może też wnosić o rozpoznanie sprawy na posiedzeniu przygotowawczym również pod nieobecność pozwanego, gdyż zgodnie ze znowelizowanymi przepisami K.p.c. obligatoryjne jest w tej chwili postępowanie przygotowawcze, czyli pierwsza organizacyjna rozprawa mająca na celu ustalenie stanowiska stron, ewentualnie zawarcie ugody, a jeśli nie ma możliwości ugodowego zakończenia sporu, ustala się wówczas z przewodniczącym plan rozprawy, tzn. jakie dowody mają być dopuszczone i przeprowadzone oraz celem wykazania jakich faktów, jaka będzie kolejność przeprowadzenia dowodów, np. przesłuchania poszczególnych świadków, a także wyznaczenie terminów rozpraw celem rozpoznania danej sprawy.
Pozwany musi również pamiętać o tym, że powinien podnieść wszystkie zarzuty przysługujące mu wobec powoda w sprzeciwie od nakazu zapłaty, podobnie jak wszystkie wnioski dowodowe i twierdzenia pozwanego winny być podniesione właśnie na etapie sprzeciwu, czyli pierwszego pisma procesowego pozwanego w sprawie, a to pod rygorem ich późniejszego nieuwzględnienia.
Z treści projektu sprzeciwu Czytelnika wynika, iż jemu również przysługują roszczenia pieniężne wobec powoda, a zatem w sprzeciwie Czytelnik powinien zawrzeć również powództwo wzajemne (art. 204 Kodeksu postępowania cywilnego), jeśli roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda lub nadaje się do potrącenia. Czytelnik może również rozważyć z ostrożności procesowej podniesienie zarzutu potrącenia roszczeń powoda z roszczeniami przysługującymi pozwanemu, jednakże w okolicznościach przedmiotowej sprawy wydaje się, że powództwo wzajemne będzie bardziej właściwe.
Czytelnik musi mieć na uwadze, że biorąc pod uwagę zmienione przepisy K.p.c., Sąd może potraktować spór między stronami – przedsiębiorcami jako postępowanie gospodarcze uregulowane aktualnie w art. 4581 – 45813 Kodeksu. Należy mieć na uwadze, że w postępowaniu gospodarczym powództwo wzajemne jest niedopuszczalne, zgodnie z art. 4588 § 4 K.p.c., a to z uwagi na to, że w założeniu ustawodawcy tego typu postępowanie ma być szybkie, tzn. rozstrzygnięcie sprawie powinno zapaść nie później niż sześć miesięcy od dnia złożenia odpowiedzi na pozew.
Zgodnie z przepisami dotyczącymi postępowania gospodarczego w aktualnym kształcie strony mogą zawrzeć umowę dowodową, tzn. mogą umówić się o wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy. Umowę dowodową zawiera się na piśmie pod rygorem nieważności albo ustnie przed sądem. W razie zawarcia takiej umowy sąd nie dopuści z urzędu dowodu wyłączonego umową dowodową. Wówczas fakty, które miałyby zostać wykazane dowodami wyłączonymi przez umowę dowodową, sąd może ustalić na podstawie twierdzeń stron, biorąc pod rozwagę całokształt okoliczności sprawy.
Istnieją jeszcze inne szczególne uregulowania dotyczące postępowania gospodarczego, a mianowicie:
1) możliwość dopuszczenia dowodu z zeznań świadków jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 45810 K.p.c.),
2) ograniczenie możliwości wykazywania czynności strony w inny sposób niż dokumentem (art. 45811 K.p.c.).
Co się tyczy samego uzasadnienia w projekcie sprzeciwu Czytelnika, Autor nie jest w stanie odnieść się do każdego z przedstawionych tam zarzutów, gdyż nie zna szczegółów sprawy i nie miał sposobności zapoznania się ani z dokumentacją, ani z pozwem o zapłatę.
Jednak z całą pewnością powołując dowody z dokumentów czy też świadków, pozwany musi wskazać jakie fakty zamierza w ten sposób wykazać, zgodnie ze znowelizowanymi art. 232 K.p.c. i art. 2351 K.p.c., natomiast co do świadka należy wskazać również adres, na który ma być wezwany.
Ponadto z ostrożności procesowej, warto, aby pozwany powołał dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa, a to przede wszystkim celem ustalenia, czy pozwany wykonał prace budowlane wadliwie czy też zgodnie ze sztuką, czy zadziałały jakieś inne czynniki (słaba jakość użytego materiału, siła wyższa, drgania dźwigu, wadliwe wykonanie prac przez inną niż pozwany ekipę budowlaną) – które mogły mieć wpływ na powstanie wad, czy umowny zakres prac pozwanego został wykonany, w jakim zakresie i czy w prawidłowy sposób.
Jeżeli w toku toczącego się procesu pojawią się nowe fakty i dowody, dotąd nieznane, oczywiście pozwany może je powołać w sprawie, np. gdyby urząd miasta Y-Zdrój wypowiedziała się pisemne na temat różnicy w pomiarach dokonanych przez powoda. Odpowiedź uzyskana z UM Y-Zdrój może być dla pozwanego punktem zwrotnym odnośnie ewentualnej sprawy karnej przeciwko firmie X w przedmiocie oszustwa.
Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego – Dz.U. z 2019 r. poz. 1460 z późn. zm.
