Przepis dotyczący braku prawa do odliczenia VAT z faktur wystawianych w ramach oszustwa karuzelowego jest dosyć jasny i stanowi, że podatek naliczony z faktur stwierdzających czynności, które nie zostały dokonane nie może być odliczony. W praktyce podatnicy borykają się z trudnościami udowodnienia, że nie wiedzieli o uczestnictwie w oszustwie podatkowym. Organy podatkowe często zarzucają podatnikom niedochowanie należytej staranności, co oznacza brak prawa do odliczenia VAT z przedmiotowych faktur.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dn. 15.12.2021 r. (sygn. akt: I FSK 2053/19) wskazał, że przy ocenie czy dany podmiot świadomie uczestniczył w oszustwie podatkowym, należy wziąć pod uwagę czy bezpośredni kontrahenci podatnika świadomie brali udział w oszustwie podatkowym. Trudno bowiem się zgodzić się z twierdzeniem, że jeżeli mój bezpośredni kontrahent działał w dobrej wierze, to ja świadomie działam w złej wierze.
NSA wskazał, że ustalenie czy kontrahent działał w dobrej czy złej wierze jest kluczowe dla rozstrzygnięcia w sprawie dotyczącej podatnika. Jeżeli okaże się, że kontrahent działał w dobrej wierze, wtedy zdecydowanie wzrasta prawdopodobieństwo, że i podatnik działał w dobrej wierze. W takim przypadku, podatnik mógłby skorzystać z prawa do odliczenia VAT z kwestionowanych faktur.
Jest to wyrok istotny dla podatników, którzy prowadzą z organami podatkowymi lub przed sądami spory dotyczące dochowania (bądź nie) należytej staranności w stosunku do transakcji dokonanych w ramach karuzeli VAT. Dzięki temu wzrosną szanse, że podatnicy, którzy całkowicie nieświadomie zostaną wciągnięci w nieuczciwy proceder nie poniosą negatywnych konsekwencji.
Anna Maksymiuk – Senior Tax Consultant
Accace Sp. z o.o. Warszawa
