„Jesteśmy firmą świadczącą usługi przez internet dla przedsiębiorców, jednostek budżetowych i instytucji publicznych. Czy zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych i zmianie obowiązującej od 01.01.2020 r. art.13d firma może złożyć do Prezesa Urzędu zawiadomienie dotyczące podejrzenia wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych? Co rozumieć przez określenie nadmierne opóźnienie? W jaki sposób uprawdopodobnić nadmierne opóźnienie? Czasem Klient zamawia nasze usługi, a potem nie chce zapłacić i wywiązać się z umowy o świadczenie usług. Czy informacja o złożeniu takiego zawiadomienia powinna być przesłana do klienta?”
W uwagi na niedawne wejście w życie znowelizowanych przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych brak jeszcze linii orzeczniczej bądź też komentarzy do zmian w prawie. Warto jednak zapoznać się z opinią Biura Analiz Sejmowych bądź też informacją dotyczącą nowelizacji zamieszczonej na stronie Prezydent.pl, aby mieć rozeznanie jakie cele przyświecały ustawodawcy przy uchwalaniu nowych przepisów.
Zgodnie z opinią Biura Analiz Sejmowych dotyczących oceny skutków regulacji rządowego …
(…) projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (druk 3475) istotne wątpliwości budzi zakreślenie przez projektodawców nieograniczonego w żaden sposób kręgu podmiotów, które mogą zgłosić Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejrzenie wystąpienia nadmiernego opóźnienia się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych (art. 13d ust. 1 ustawy). Z uwagi na fakt, iż opisany w normie czyn niedozwolony może być skierowany przede wszystkim wobec kontrahenta „sprawcy”, nie mając powszechnego charakteru, uznać należy, że inicjatywę w zakresie zgłaszania podejrzenia do Prezesa Urzędu winien mieć podmiot mający interes prawny. Taki sposób określenia inicjatora postępowania istotnie zmniejszyłby ryzyko niepożądanych działań mających na celu nadużycie regulacji czy to w formie działania nieuczciwej konkurencji, czy też nawet pewnych form gróźb czy wymuszeń. O tym, że takie ryzyko będzie występowało świadczy treść art. 13d ust. 5 ustawy, zgodnie z którą dane identyfikacyjne zgłaszającego zawiadomienie oraz treść zawiadomienia nie podlegają ujawnieniu.
Biorąc pod uwagę literalną wykładnię art. 13d ust. 1, w przepisie jest mowa o tym, że każdy może zgłosić Prezesowi UOKiK zawiadomienie dotyczące podejrzenia wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, a zatem nie ma nawet potrzeby wykazania interesu prawnego w dokonaniu zawiadomienia.
W art. 13b ust. 1 ustawy wskazano, że zakazane jest nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez podmioty, o których mowa w art. 2, niebędące podmiotami publicznymi.
Prawo jednak nie dla wszystkich
Natomiast w art. 13b ust. 2 ustawy zawarto definicję nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez podmiot, o którym mowa w art. 2, niebędący podmiotem publicznym, a mianowicie ma to miejsce w przypadku, gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie przez ten podmiot wynosi co najmniej 2.000.000 złotych.
Ponadto uchwalona ustawa nowelizująca przewiduje skrócenie terminów zapłaty w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny (z wyłączeniem podmiotów leczniczych) – do maksymalnie 30 dni. Termin zapłaty w transakcjach asymetrycznych, w których dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem mikro, mały lub średni przedsiębiorca, nie będzie mógł przekraczać 60 dni, natomiast zapis umowny określający dłuższy termin zapłaty będzie nieważny.
W ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, na skutek nowelizacji, rozszerzono katalog czynów nieuczciwej konkurencji o działanie polegające na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone produkty lub wykonane usługi w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W ocenie Autora, uprawdopodobnienie wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych może nastąpić poprzez np. przedstawienie faktur, które nie zostały uregulowane, ponieważ w fakturze widnieje zarówno wysokość transakcji, jak i termin płatności. Należy przy tym pamiętać, że w uprawdopodobnienie jest czymś mniejszym niż udowodnienie, a zatem przy uprawdopodobnieniu mamy do czynienia z mniejszym rygorem dowodowym. Przy czym użyte w art. 13d ust. 2 pkt 3 ustawy wyrażenie uprawdopodobnienie stoi w sprzeczności z art. 13d ust. 3, gdzie jest mowa o tym, iż do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, dołącza się wszelkie dokumenty, które mogą stanowić dowód wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, a zatem jest już mowa o dowodzie, a nie tylko o uprawdopodobnieniu.
Co się tyczy zapytania Czytelnika czy informacja o złożeniu takiego zawiadomienia do Prezesa UOKiK powinna być przesłana do klienta, w ocenie Autora nie ma takiej potrzeby, aby zawiadamiający dodatkowo informował swojego nierzetelnego klienta.
Zgodnie z art. 13e ust. 1 ustawy stroną postępowania jest każdy, wobec kogo postępowanie zostało wszczęte, z kolei zgodnie z ust. 2 Prezes Urzędu wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania i zawiadamia o tym stronę postępowania.
Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat
Podstawa prawna:
- Ustawa z dn. 06.03.2018 r. Prawo przedsiębiorców – Dz.U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm.
- Ustawa z dn. 29.01.2004 r. Prawo zamówień publicznych – Dz.U. z 2019 r. poz. 1843.
- Ustawa z dn. 08.03.2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych – Dz.U. z 2019 r. poz. 118 ze zm.
oprac. \m/ \mos/
