„Prowadzę firmę handlową dostarczającą do przedsiębiorstw budowlanych konstrukcje stalowe takie jak drabiny przeciwpożarowe, pomosty ewakuacyjne, schody przemysłowe i tym podobne produkty. Powyższe konstrukcje nabywam u producentów, z którymi współpracuję. Konstrukcje, które dostarczam czasami też montuję na i w budynkach na życzenie klientów. Generalni wykonawcy budów oczekują, że dostawa i montaż jest to usługa w ramach usługi podwykonawcy i żądają wystawienia faktury z odwróconym VAT’em. Ja ze swej strony za sprzęt, który montuję muszę zapłacić fakturę z naliczonym VAT’em. Jakie jest rozwiązanie tego problemu? Czy jest możliwość wystawiania faktur z odwróconym VAT’em?”
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, (dalej jako u-VAT) stanowią, że faktura stwierdzająca dokonanie dostawy towarów objętych systemem …
(…) odwróconego VAT nie zawiera danych dotyczących:
- stawki podatku,
- sumy wartości sprzedaży netto,
- kwoty podatku.
Taka faktura powinna być ona opatrzona adnotacją ODWROTNE OBCIĄŻENIE, co rodzi obowiązek rozliczenia przez nabywcę.
Zakres towarów objętych procedurą odwrotnego obciążenia został wyszczególniony w załączniku 11 ustawy o VAT. Natomiast usługi, w tym również usługi budowlane, co do których ma zastosowanie odwrotne obciążenie, ustawodawca wymienił w załączniku 14 ustawy.
Podatnicy, którzy dokonują sprzedaży przy zastosowaniu procedury odwrotnego obciążenia, są również zobligowani do wysyłki do urzędu skarbowego informacji podsumowującej VAT-27, w której wyszczególnione zostaną wszystkie transakcje, w stosunku do których zastosowano tę procedurę.
Autor rozumie problem Czytelnika w ten sposób, że w fakturze sprzedaży będzie uwzględnionych wiele pozycji i tylko do części z nich będzie miało zastosowanie odwrotne obciążenie. Wówczas podatnik nie wystawia dwóch osobnych faktur. W stosunku do pozycji objętych procedurą odwrotnego obciążenia nie stosuje się stawki podatku VAT, a w podsumowaniu faktury, oprócz ustawowych stawek podatku, występuje dodatkowa pozycja, której oznaczenie wskazuje na zastosowanie procedury odwrotnego obciążenia.
Na stronie internetowej biznes.gov.pl wyjaśniono warunki stosowania odwrotnego obciążenia przy usługach budowlanych.
Mechanizm ten będzie miał zastosowanie, jeżeli łącznie będą spełnione następujące warunki:
- obie strony transakcji (zarówno usługodawca, jak i usługobiorca) są czynnymi podatnikami podatku VAT
- usługodawca świadczy usługi budowlane wymienione w załączniku nr 14 do u-VAT jako podwykonawca.
W praktyce wygląda to zatem następująco:
– Jeśli generalny/główny wykonawca zleci wykonanie usług w ramach umowy zawartej z inwestorem innemu przedsiębiorcy, wówczas ten przedsiębiorca staje się „podwykonawcą”. W takim przypadku podwykonawca wystawia fakturę z odwrotnym obciążeniem VAT, czyli odpowiedzialnym za rozliczenie podatku VAT jest generalny/główny wykonawca.
Natomiast, gdy podwykonawca zleci wykonanie części usług jeszcze innemu przedsiębiorcy, wówczas ten ostatni obciąży podwykonawcę fakturą na zasadzie odwrotnego obciążenia VAT, a więc to podwykonawca będzie zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT.
Tak więc przy dalszych podzleceniach robót budowlanych należy przyjąć, że podwykonawca „podzlecający” usługę kolejnemu przedsiębiorcy jest – w stosunku do tego przedsiębiorcy – głównym wykonawcą swojego zakresu prac i ma obowiązek rozliczenia „podzleconych” usług budowlanych na zasadzie odwrotnego obciążenia.
Należy pamiętać, że mechanizm odwrotnego obciążenia nie ma zastosowania do rozliczeń pomiędzy generalnym (głównym) wykonawcą a inwestorem (np. deweloperem budowlanym)
Oznacza to, że będąc stroną transakcji polegającej na robotach budowlanych czy montażowych, przedsiębiorca winien zweryfikować następujące dane:
- Czy przedmiot usługi będzie mógł zostać przyporządkowany do katalogu usług budowlanych wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT?
- Czy obydwie strony transakcji są czynnymi podatnikami podatku VAT?
- Czy usługobiorca jest podwykonawcą w rozumieniu definicji przytoczonej powyżej, a jedna ze stron transakcji jest głównym wykonawcą?
Jeśli odpowiedź na wszystkie wymienione pytania będzie twierdząca, wówczas przy rozliczeniu VAT należy zastosować odwrotne obciążenie. Usługodawca winien wystawić fakturę bez podatku VAT, z adnotacją „odwrotne obciążenie”.
Obowiązkowy MPP ma zastąpić usługi objęte wcześniej mechanizmem odwrotnego obciążenia, wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT. Jednakże mamy teraz załącznik nr 15, w którym zakres robót budowlanych pokrywa się z zakresem usług objętych poprzednio odwrotnym obciążeniem. Teraz usługi budowlane objęte obowiązkowym MPP są wymienione w poz. 98–144 załącznika nr 15 do ustawy o VAT.
Według nowego stanu prawnego podmioty świadczące usługi budowlane będą wystawiać faktury z podatkiem VAT (dotychczas podwykonawcy nie naliczali VAT na fakturach), natomiast usługobiorcy będą zobowiązani do zapłaty tych faktur w MPP (dotychczas rozliczali VAT należny i naliczony w swojej deklaracji).
Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 z późn. zm.
