1 stycznia 2021 r. weszły w życie przepisy nowelizacji kodeksu cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta przyznające przedsiębiorcom prawa konsumentów w relacjach z innymi przedsiębiorcami. Teraz każda osoba fizyczna prowadząca własną działalność gospodarczą i wpisana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), mimo że jest przedsiębiorcą, w określonych sytuacjach będzie objęta ochroną przewidzianą dla konsumentów.
Ochrona dotyczy każdej umowy bezpośrednio związanej z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tego przedsiębiorcy charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez niego działalności gospodarczej. Szacuje się, że z nowych przepisów skorzysta nawet 2,5 miliona przedsiębiorców.
W myśl nowych rozwiązań przedsiębiorcy przysługuje teraz:
- prawo do rękojmi za wady – sprzedawca nie będzie mógł odmówić przedsiębiorcy przyjęcia jego reklamacji,
- ochrona przed tzw. niedozwolonymi postanowieniami umownymi, które są sprzeczne z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszają jego interesy,
- prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość w ciągu 14 dni bez podawania przyczyny oraz ponoszenia dodatkowych kosztów; jeżeli sprzedawca wcześniej nie poinformuje dokonującego zakupu przedsiębiorcy o prawie odstąpienia od umowy, ten będzie miał prawo do odstąpienia od umowy nawet w przeciągu 12 miesięcy.
Gwarancja i rękojmia dla przedsiębiorcy
Prawo przewiduje dwa instrumenty ochrony uprawnień przysługujących każdemu kupującemu, gdy zakupiona rzecz czy usługa ma jakieś wady. Są to
- gwarancja jakości
- rękojmia za wady (prawne i fizyczne).
Rękojmia przysługuje z mocy prawa, a gwarancja wynika z umieszczenia w umowie sprzedaży dodatkowego zastrzeżenia – jest dobrowolna.
Przedsiębiorca ma prawo zgłosić wadę sprzedającemu, czyli skorzystać z rękojmi, jeżeli wada zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat od wydania rzeczy. Jest to odpowiedzialność powstająca z mocy prawa, w przypadku wystąpienia wady fizycznej, czyli niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.
W tej sytuacji przedsiębiorcy przysługują następujące żądania wobec sprzedającego:
- żądanie obniżenia ceny – w proporcji, w jakiej wartość rzeczy wadliwej pozostaje w stosunku do wartości rzeczy niewadliwej,
- prawo odstąpienia od umowy – skutkujące obowiązkiem zwrotu wzajemnie spełnionych świadczeń – uprawnienie to przysługuje jedynie w sytuacji, w której wada rzeczy jest istotna, czyli uniemożliwiająca korzystanie z niej w sposób zgodny z jej przeznaczeniem i właściwościami,
- żądanie naprawy,
- żądanie wymiany na rzecz wolną od wad.
Od 1 stycznia 2021 roku w przypadku przedsiębiorców, którzy są osobami fizycznymi prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEIDG, gdy z treści zawieranej umowy wynika, że nie posiada ona dla takiej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej:
- sprzedawca ma obowiązek rozpatrzenia reklamacji z tytułu rękojmi w terminie 14 dni kalendarzowych od jej złożenia. Do końca 2020 roku ten termin był zastrzeżony wyłącznie dla konsumentów
- obowiązuje domniemanie, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili wydania towaru kupującemu, jeśli została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy. Oznacza to, że przedsiębiorca, któremu będą przysługiwać prawa konsumenta, nie będzie musiał udowadniać istnienia wady sprzedającemu. Nie będzie też tracił uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie zakupu i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku, gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.
Klauzule niedozwolone – ograniczenia dotyczące umów sprzedaży
Umowy zawierane z konsumentami nie mogą zawierać postanowień, które w rażący sposób naruszają ich interesy lub są niezgodne z dobrymi obyczajami. Jeżeli tego rodzaju postanowienia znajdują się w umowie, to nie wiążą konsumenta.
Od 1 stycznia 2021 roku te zasady mają zastosowanie do osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, gdy z treści zawieranej umowy będzie wynikało, że nie posiada ona dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez niego działalności gospodarczej.
Uwaga! Klauzule niedozwolone i zakaz ich stosowania nie dotyczą umów zawieranych między przedsiębiorcami, którzy kupują na potrzeby prowadzonej działalności.
Prawo odstąpienia od umowy
Konsument, który zawarł umowę na odległość lub umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny w terminie 14 dni. Jest to tak zwane prawo do namysłu umożliwiające kupującemu zapoznanie się z towarem i rozważenie racjonalności zakupu.
Od 1 stycznia 2021 roku to prawo przysługuje także osobom fizycznym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, które zawrą umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy będzie wynikało, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego.
Pozostali przedsiębiorcy prowadzący swoją działalność na przykład w postaci spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie będą mogli korzystać z tego uprawnienia.
Źródło: biznes.gov.pl, oprac. B.O.
