W ostatnich miesiącach mieliśmy trwający od 1 lutego do 31 grudnia 2020 r. okres przejściowy, dopiero z początkiem roku 2021 nastąpiły zasadnicze zmiany w sposobie rozliczania transakcji gospodarczych zawieranych między podatnikami z Unii Europejskiej a Wielkiej Brytanii.
Z informacji przekazywanych przez brytyjski rząd wynika, że możliwość przedłużenia okresu przejściowego nie wchodzi w grę. Nie wiadomo przy tym, czy do końca 2020 roku zostaną zawarte jakiekolwiek umowy lub porozumienia ułatwiające zwieranie transakcji gospodarczych między Wielką Brytanią a UE lub bezpośrednio między Wielką Brytanią a Polską. Na ten moment nie zostały zawarte żadne umowy i porozumienia, dlatego scenariusz Twardego Brexitu został opisany w poniższym opracowaniu.
Podatki dochodowe a Brexit
Wpływ Brexit-u na opodatkowanie podatkami dochodowymi CIT i PIT w znacznym stopniu będzie zależny od pozostania lub opuszczenia przez Wielką Brytanię Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Dyrektywy unijne regulujące zasady opodatkowania rynku wewnętrznego często mają swoje zastosowanie nie tylko do podmiotów z Unii Europejskiej, ale także do podmiotów mających siedzibę w EOG.
Jeżeli Wielka Brytania opuści EOG to nie będą jej dotyczyć przepisy określonych dyrektyw wspólnotowych, a na sposób rozliczenia podatków dochodowych, poza polskimi przepisami, będzie miała wpływ polsko-brytyjska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. Warto zaznaczyć, że opuszczenie Unii Europejskiej przez Wielką Brytanie nie wpłynie na możliwość stosowanie zapisów tej umowy, a sama umowa na ten moment nie uległa zmianie.
Opuszczenie przez Wielką Brytanię zarówno Unii Europejskiej jak i EOG będzie miało znaczący wpływ na wysokość pobieranego podatku u źródła, w szczególności podatku dotyczące dywidend, odsetek i należności licencyjnych.
Krajowa stawka podatku dla wypłacanych dywidend wynosi 19%. Obniżenie tej stawki podatku (do 0% lub 10%) będzie możliwe po spełnieniu warunków określonych w polsko-brytyjskiej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania.
W przypadku odsetek i należności licencyjnych krajowa stawka podatku wynosi 20%, a polsko-brytyjska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje możliwość jej obniżenia do 5% po spełnieniu określonych warunków (przy czym stawka podatku wynosi 0% dla odsetek od kredytów bankowych).
Opuszczenie przez Wielką Brytanię Europejskiego Obszaru Gospodarczego będzie miało również znaczący wpływ na procesy restrukturyzacyjne. Podmioty dokonujące fuzji, przejęć czy innych form reorganizacji obejmujących podmioty polskie i brytyjskie nie będą mogły korzystać z neutralności ich opodatkowania na mocy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), bez względu na spełnienie innych wymaganych ustawą warunków. Podatnicy będą mogli jedynie korzystać z regulacji polsko-brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie w jakim będzie to możliwe.
Dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) opuszczenie przez Wielką Brytanię EOG będzie wiązało się z:
- Brakiem możliwości rozliczania wspólnie z małżonkiem mającym miejsce zamieszkania na terytorium Wielkiej Brytanii
- Brakiem możliwości preferencyjnego opodatkowania dla osób samotnie wychowujących dzieci mających miejsce zamieszkania na terytorium Wielkiej Brytanii
- Brakiem możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania darowizn na rzecz brytyjskich organizacji pożytku publicznego
- Brakiem możliwości skorzystania z ulgi mieszkaniowej dla nieruchomości położonych w Wielkiej Brytanii
- Brakiem możliwości ujęcia w rozliczeniach z polskim urzędem skarbowym składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne odprowadzanych w Wielkiej Brytanii.
VAT a Brexit
Dla celów podatku VAT od 1 stycznia 2021 r. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej będzie traktowane jako państwo trzecie, jednak z zastrzeżeniem dotyczącym Irlandii Północnej.
Okres obowiązywania specjalnego statusu podatkowego Irlandii Północnej ma w założeniu wynieść cztery lata i towary tam sprzedawane lub nabywane nadal korzystać będą z preferencji wynikających z przepisów wewnątrzwspólnotowych. Należy jednak podkreślić, że rozwiązanie to będzie dotyczyć wyłącznie transakcji towarowych, preferencja ta nie będzie dotyczyła usług. Konieczne będzie więc rozróżnienia transakcji towarowych z podmiotami brytyjskimi w zależności od tego czy posiadają one siedzibę w Irlandii Północnej.
Transakcje towarowe a Brexit
Od 1 stycznia 2021 roku dostawy i przemieszczenia towarów między Polską a Wielką Brytanią będą podlegały przepisom odnoszącym się do eksportu i importu towarów. Nie będą występować takie transakcje jak wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów oraz sprzedaż wysyłkowa.
Oznacza to, że sprzedaż pomiędzy przedsiębiorcami (B2B) towarów wysyłanych lub transportowanych na terytorium Wielkiej Brytanii, obecnie traktowana jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) podlegająca po spełnieniu określonych warunków opodatkowaniu w Polsce stawką 0% (i odpowiednio wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w Wielkiej Brytanii), po bezumownym wyjściu Wielkiej Brytanii z UE zostanie uznana za eksport towarów z Polski.
Spowoduje to zmianę warunków umożliwiających stosowanie stawki podatku 0%. Wystąpi obowiązek posiadania dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium UE, a wywóz ten będzie musiał być potwierdzony przez właściwy organ celny.
Z kolei nabycie od przedsiębiorcy towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium Wielkiej Brytanii do Polski, obecnie stanowiące wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), począwszy od 1 stycznia 2021 roku będzie traktowane jako import towarów objęty wymogiem złożenia zgłoszenia celnego (importowego) oraz rozliczenia podatku VAT w Polsce.
Podatnicy będą mogli przy tym skorzystać z istniejącego uproszczenia umożliwiającego rozliczenie VAT należnego z tytułu importu towarów w deklaracji VAT składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów.
Należy również pamiętać, że podatnicy przemieszczający towary z i do Wielkiej Brytanii nie będą mogli korzystać z procedury call of stock, a podatnicy zaangażowani w wielostronny obrót towarowy z Wielką Brytanią nie będą mogli korzystać z procedury uproszczonej dla rozliczania VAT w przypadku wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych.
Opuszczenie Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię spowoduje również brak możliwości stosowania przepisów dotyczących sprzedaży wysyłkowej do dostaw towarów na rzecz konsumentów (sprzedaż B2C). Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju do Wielkiej Brytanii będzie stanowiła eksport towarów, a sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju z Wielkiej Brytanii będzie stanowiła import towarów.
Świadczenia usług a Brexit
W przypadku świadczenia usług na rzecz kontrahenta z Wielkiej Brytanii zasadniczą kwestią dla prawidłowego rozliczenia podatku VAT będzie miało określenie miejsca ich opodatkowania. Zależy ono w szczególności od takich czynników jak:
- Przedmiot (rodzaj) usługi
- Status podatkowy usługobiorcy (podatnik VAT albo konsument) i państwo jego siedziby/miejsca zamieszkania
- Państwo, w którym usługi są faktycznie wykonywane.
Od prawidłowego określenia miejsca świadczenia usług będzie zależeć, czy dane świadczenia będą podlegały opodatkowaniu w Polsce, czy też w Wielkiej Brytanii.
W przypadku większości usług, wyjście Wielkiej Brytanii z UE nie będzie powodować zmiany w zakresie miejsca opodatkowania usług świadczonych na rzecz podmiotów brytyjskich (podatników bądź konsumentów). Zmiany dotknął jednak takie transakcje jak sprzedaż praw lub udzielanie licencji i sublicencji, usługi reklamy, usługi doradcze, prawnicze, księgowe czy usługi tłumaczeń na rzecz konsumentów z Wielkiej Brytanii. Nie będą one już opodatkowane w Polsce, lecz w Zjednoczonym Królestwie.
Opuszczenie przez Wielką Brytanię Unii Europejskiej spowoduje także, iż podmioty świadczące usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne na rzecz brytyjskich obywateli nie będą mogły stosować unijnej procedury MOSS i będą oni obowiązani rozliczyć VAT w Wielkiej Brytanii.
Obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego w Polsce
Kolejną z konsekwencji Twardego Brexitu będzie obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego w Polsce przez podmioty gospodarcze z Wielkiej Brytanii, wykonujące w Polsce czynności podlegające VAT. Co istotne, obowiązek ten będzie dotyczył także przedsiębiorców, którzy już obecnie są zarejestrowani w Polsce jako czynni podatnicy VAT.
Przedsiębiorca z Wielkiej Brytanii będzie miał obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego, jeżeli łącznie spełnia następujące warunki:
- Jest podatnikiem, tj. wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT
- Nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski lub innego państwa UE
- Ma obowiązek zarejestrowania się w Polsce jako podatnik VAT czynny.
Granica celna a Brexit
Brexit spowoduje również organicznie swobody przepływu towarów między Unią Europejską a Wielką Brytanią, powstanie bowiem granica celna między wspólnotą a Wielką Brytanią.
Z perspektywy podmiotów z UE wymiana handlowa z państwem trzecim, jakim stanie się Wielka Brytania, będzie obwarowana mniej lub bardziej dolegliwymi ograniczeniami (duże znaczenie będzie miała kwestia zawarcia umowy dotyczącej handlu). Eksporterzy i importerzy będą musieli liczyć się z konicznością ponoszenia kosztów zgłoszeń celnych, kosztów związanych z wystawianiem dokumentów potwierdzających pochodzenie towarów, kosztów współpracy z agencjami celnymi oraz kosztów należności celnych.
W przypadku obrotu wyrobami akcyzowymi miejsce nabywania wyrobów akcyzowych zajmie ich import. Tam, gdzie podatnicy rozliczali wewnątrzwspólnotowe dostawy będą zobowiązani rozpoznawać eksport wyrobów akcyzowych. Będzie to się wiązało m.in. z brakiem możliwości zastosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy. Co więcej, z początkiem nowego roku podmioty prowadzące składy podatkowe w Wielkiej Brytanii utracą posiadane na to zezwolenia.
Ostatnie dnie dzielące od Brexit-u przedsiębiorcy powinni wykorzystać na analizę transakcji związanych z Wielką Brytanią pod kątem zmian sposobu ich opodatkowywania oraz rozliczania. W niektórych sytuacjach może wiązać się to z koniecznością rejestracji w Wielkiej Brytanii lub na terenie Unii Europejskiej.
Marcin Szczerbiński – Tax Consultant
Accace Sp. z o.o. Warszawa
