„Czy można podpisać z pracownikiem zatrudnionym na umowę zlecenie klauzulę, że po zwolnieniu nie może pracować w tej samej branży? Jak wygląda to od strony prawnej? Umowa lojalnościowa? Czy w takiej sytuacji można ubiegać się o odszkodowanie?”
Według obowiązujących przepisów prawa cywilnego nie ma przeszkód prawnych, aby przedsiębiorcy wprowadzali do umów ze zleceniobiorcami tzw. zakazy konkurencji. Taka możliwość wynika z …
(…) generalnej zasady swobody umów wyrażonej w art. 3531 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą strony umowy mogą ukształtować stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się jego naturze, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
W związku z powyższym, jeśli wprowadzenie klauzuli o zakazie konkurencji nie narusza powyższych granic swobody umów, strony umowy cywilnoprawnej mogą wprowadzić ww. klauzulę zarówno w trakcie, jak i po ustaniu stosunku zobowiązaniowego.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, że w przepisach cywilnych brak jest odpowiedniej regulacji, która pozwalałaby stosować przepisy dotyczące zakazu konkurencji regulowane w Kodeksie pracy wprost do umów cywilnoprawnych. Można bowiem wyobrazić sobie sytuację, w której zakaz podejmowania innej działalności (nie tylko konkurencyjnej) w ustalonym przez strony okresie, będzie mieścił się w granicach swobody umów.
Innymi słowy, z uwagi na zasadę swobody umów, nie można wykluczyć sytuacji w której umowy cywilnoprawne będą zawierały skuteczne i ważne klauzule o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku prawnego, nawet w przypadku braku wynagrodzenia za okres karencji. Oznacza to, że w przypadku gdy umowa zlecenie była nieodpłatna i zawiera klauzulę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku zobowiązaniowego trudno będzie zasądzić na rzecz zleceniobiorcy odszkodowanie z jej tytułu.
Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145.
