Prawo do odzyskania podatku naliczonego w związku z realizacją zadania

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

UZASADNIENIE

W dniu 16 maja 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odzyskania w całości lub części podatku naliczonego w związku z realizacją zadania.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, składającym miesięcznie deklarację VAT-7. Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT wykonywane przez Gminę to m.in.: najem lokali użytkowych i dzierżawa urządzeń kanalizacyjnych.

Gmina jako JST otrzymała pomoc finansową ze środków Unii Europejskiej na operację pn. „Zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego (…)” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, Działanie: „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER”, Poddziałanie 19.2: „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” z wyłączeniem projektów grantowych oraz operacji w zakresie podejmowania działalności gospodarczej. Planowana operacja służy poprawie jakości życia oraz zaspokajaniu potrzeb mieszkańców terenów wiejskich. Zakres projektu obejmuje zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego. Planuje się wykonać wiatę rowerową, stacje napraw rowerów wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Stacja naprawy rowerów posiada wszystkie niezbędne atesty i jest bezpieczna dla użytkowników. Zakres projektu przyczyni się do zwiększenia poziomu integracji społeczności lokalnej oraz zwiększenia aktywności społecznej w działaniach na rzecz własnej miejscowości. Wybrana lokalizacja mieści się w centrum miejscowości co zagwarantuje jej ogólnodostępność dla mieszkańców. Liczba mieszkańców (zgodnie z danymi na dzień 31 grudnia 2016 r.) wynosi 1876 osób. Szacuje się, że wszyscy mieszkańcy będą korzystać z przygotowanej infrastruktury szlaku turystyczno-krajoznawczego. Zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego przyczyni się do wyrównania szans w dostępie do infrastruktury turystyczno-krajoznawczej lokalnej społeczności. W wyniku realizacji projektu powstanie jeden ogólnodostępny obiekt infrastruktury turystyczno-krajoznawczej na terenie Gminy. Operacja ma charakter niekomercyjny oraz służy zaspokajaniu potrzeb lokalnej społeczności. Termin realizacji zaplanowano na 2018 r.

Realizacja przedmiotowego zadania w myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1875, 2232) należy do zadań własnych gminy. Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Art. 7 ust. 1 pkt 10 powołanej ustawy stanowi, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy – w szczególności zadania te obejmują sprawy kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych.

Załącznikiem do wniosku o płatność składanym w III kwartale bieżącego roku po zakończonym zadaniu pn. „Zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego (…)”, będzie interpretacja indywidualna dotycząca podatku od towarów i usług VAT. Ponieważ Gmina jako Wnioskodawca zaliczyła koszty podatku VAT realizowanej inwestycji do kosztów kwalifikowalnych projektu i tym samym otrzyma do nich dofinansowanie, musi wykazać, że podatek VAT nie będzie mógł być przez Wnioskodawcę odzyskany w całości lub w części zarówno podczas realizowania inwestycji ani po jej zakończeniu. Tylko w takiej sytuacji można zaliczyć podatek VAT poniesiony na realizację inwestycji jako wydatek kwalifikowalny projektu.

Faktury dokumentujące poniesione wydatki w związku z realizacją ww. zadania będą wystawiane na Gminę. Nabywane podczas realizacji inwestycji towary i usługi będą służyły do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Gmina będzie realizowała zadania własne nałożone na JST przepisami ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, a tym samym nie będzie prowadziła sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT towarów ani usług związanych z realizowaną inwestycją. Gmina nie będzie mogła więc odzyskać w całości ani w części podatku VAT poniesionego na realizowaną inwestycję zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) art. 15 ust. 6.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Gmina będzie miała możliwość odzyskania naliczonego podatku VAT w całości lub w części w związku z realizacją w 2018 r. zadania pn. „Zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego (…)”, zarówno w trakcie realizacji zadania jak i po jego zakończeniu?

Zdaniem Wnioskodawcy, projekt ma charakter niekomercyjny i w związku z realizacją w 2018 r. zadania pn. „Zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego (…)” nie będzie miał on możliwości odzyskania naliczonego podatku VAT w całości ani w części, zarówno w trakcie ponoszenia kosztów na inwestycje, jak i po ich zakończeniu, ponieważ inwestycja jest z zakresu zadań własnych gminy ustalonych przepisami krajowymi oraz Gmina nie będzie prowadziła sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT z wykorzystaniem inwestycji. Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego zostało uregulowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221). Zgodnie z tym przepisem, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ust. 1 niniejszej ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 tej ustawy. W myśl powyższej regulacji, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn.:

• odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług
• oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa odliczenia podatku naliczonego jest zatem związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1. nabycia towarów i usług,
2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT lub/i niepodlegających temu podatkowi.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Należy zauważyć, że prawo do odliczenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikowi pod warunkiem spełnienia przez niego przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, zawartych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – według art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

• podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
• podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

W oparciu o art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r., poz. 994, z późn. zm.), gmina wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty (art. 7 ust. 1 cyt. ustawy). Zadania własne obejmują sprawy m.in. w zakresie kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych (art. 7 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy).

Na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy, w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika zostały określone w art. 87 ust. 2-6 ustawy.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Gmina jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, składającym miesięcznie deklarację VAT-7. Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT wykonywane przez Gminę to m.in.: najem lokali użytkowych i dzierżawa urządzeń kanalizacyjnych. Gmina jako JST otrzymała pomoc finansową ze środków Unii Europejskiej na operację pn. „Zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego (…)” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, Działanie: „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER”, Poddziałanie 19.2: „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” z wyłączeniem projektów grantowych oraz operacji w zakresie podejmowania działalności gospodarczej. Planowana operacja służy poprawie jakości życia oraz zaspokajaniu potrzeb mieszkańców terenów wiejskich. Zakres projektu obejmuje zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego. Planuje się wykonać wiatę rowerową, stacje napraw rowerów wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Stacja naprawy rowerów posiada wszystkie niezbędne atesty i jest bezpieczna dla użytkowników. Zakres projektu przyczyni się do zwiększenia poziomu integracji społeczności lokalnej oraz zwiększenia aktywności społecznej w działaniach na rzecz własnej miejscowości. Wybrana lokalizacja mieści się w centrum miejscowości co zagwarantuje jej ogólnodostępność dla mieszkańców. Zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego przyczyni się do wyrównania szans w dostępie do infrastruktury turystyczno-krajoznawczej lokalnej społeczności. W wyniku realizacji projektu powstanie jeden ogólnodostępny obiekt infrastruktury turystyczno-krajoznawczej na terenie Gminy. Operacja ma charakter niekomercyjny oraz służy zaspokajaniu potrzeb lokalnej społeczności. Termin realizacji zaplanowano na 2018 r. Realizacja przedmiotowego zadania należy do zadań własnych gminy. Faktury dokumentujące poniesione wydatki w związku z realizacją ww. zadania będą wystawiane na Gminę. Nabywane podczas realizacji inwestycji towary i usługi będą służyły do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Gmina będzie realizowała zadania własne nałożone na JST przepisami ustawy o samorządzie gminnym, a tym samym nie będzie prowadziła sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT towarów ani usług związanych z realizowaną inwestycją.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii prawa do odzyskania w całości lub w części podatku naliczonego w związku z realizacją zadania.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny. W omawianej sprawie związek taki nie będzie występował. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, że Gmina będzie realizowała opisaną inwestycję w ramach zadań własnych nałożonych na nią ustawą o samorządzie gminnym. Ponadto – jak wskazał Wnioskodawca – operacja ma charakter niekomercyjny, a nabywane podczas realizacji inwestycji towary i usługi będą służyły do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu. Tym samym, w analizowanym przypadku, Gmina nie będzie ponosiła wydatków w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a więc nabywając towary i usługi nie będzie działała w charakterze podatnika VAT. Zatem, w omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia nie będą spełnione.

Tym samym, Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do zwrotu podatku naliczonego związanego z opisaną inwestycją, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy.

W związku z poniesionymi wydatkami, Gmina nie będzie mieć również możliwości uzyskania zwrotu podatku na zasadach określonych w rozdziale 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1686, z późn. zm.). Ewentualny zwrot na podstawie tych przepisów obwarowany jest pewnymi warunkami, które podatnik winien spełnić. Wśród warunków tych ustawodawca wymienia m.in. złożenie zgłoszenia rejestracyjnego i pochodzenie środków finansowych ze źródeł określonych w § 8 ust. 3 i 4 ww. rozporządzenia, a w zakresie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej podpisanie umowy o dofinansowanie przed dniem 1 maja 2004 r. Ponieważ Gmina w stosunku do przedmiotowego projektu nie będzie działać jako podatnik podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, nie znajdzie zastosowania regulacja powołanego wyżej rozporządzenia.

Podsumowując, w okolicznościach analizowanej sprawy, Wnioskodawca, zarówno w trakcie realizacji zadania jak i po jego zakończeniu, nie będzie miał możliwości do odliczenia w całości lub w części podatku naliczonego w związku z realizacją w 2018 r. zadania pn. „Zagospodarowanie szlaku turystyczno-krajoznawczego (…)”. Powyższe wynika z faktu, że w analizowanym przypadku nie będą spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. Zainteresowany nie będzie działać w charakterze podatnika VAT i wydatki związane z realizacją zadania nie będą służyć do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, z tych też względów nie będzie mieć prawa do odzyskania podatku VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, oceniono jako prawidłowe.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dn. 01.06.2018 r. – sygn. 0112-KDIL2-3.4012.240.2018.1.AS