Czy Polski Ład poprawi system podatkowy?

2021-12-22

Ministerstwo Finansów zapewnia, że jednym z najważniejszych celów polityki rządu jest poprawa sytuacji materialnej Polaków. Dlatego Polski Ład zawiera m.in. pakiet zmian, które mają uczynić system podatkowy w Polsce bardziej sprawiedliwym społecznie.

Interpelacja nr 26891 do ministra finansów w sprawie systemu podatkowego w Polsce

Szanowny Panie Ministrze!

Przedsiębiorcy, eksperci i obywatele jasno mówią, że w Polsce mamy bardzo skomplikowany system podatkowy oraz dużą liczbę różnych podatków i danin do płacenia. System powinien być jasny i przejrzysty.

W związku z powyższym mam do Pana Ministra krótkie, ale jakże konkretne pytanie:

Czy w ramach tzw. Polskiego Ładu nastąpią jakieś zmiany systemu podatkowego, które spowodują, że system ten będzie jasny i przejrzysty, a podatnicy nie będą traktowani jak potencjalni złodzieje w kontakcie z urzędami skarbowymi?

Posłanka Henryka Krzywonos-Strycharska

13 września 2021 r.

Odpowiedź na interpelację nr 26891 w sprawie systemu podatkowego w Polsce

Szanowna Pani Marszałek,

w związku z przesłaną interpelacją pani poseł Henryki Krzywonos-Strycharskiej w sprawie systemu podatkowego w Polsce, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.

Informacje ogólne

Rada Ministrów 8 września br. przyjęła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, realizujący zmiany podatkowe zapowiedziane w programie społeczno-gospodarczym „Polski Ład”. Projektowana ustawa wpłynęła do Sejmu RP 8 września 2021 r., natomiast nowelizacja została uchwalona 1 października br.

Zmiany zaproponowane w Polskim Ładzie

Jednym z najważniejszych celów polityki rządu jest poprawa sytuacji materialnej Polaków. Dlatego Polski Ład zawiera m.in. pakiet zmian, które mają uczynić system podatkowy w Polsce bardziej sprawiedliwym społecznie.

Jednym z kluczowych założeń jest podwyższenie kwoty wolnej od podatku dla wszystkich podatników rozliczających się według zasad ogólnych do poziomu 30 000 zł. Efektem tych zmian będzie zmniejszenie wysokości płaconego podatku lub całkowita jego likwidacja dla ponad 18 mln pracujących Polaków i emerytów. Dzięki tej zmianie podatnicy uzyskujący wynagrodzenie lub emeryturę do 2 500 zł miesięcznie nie będą płacić podatku dochodowego od osób fizycznych. Podatek dochodowy stanie się bardziej progresywny, a co za tym idzie bardziej sprawiedliwy. Kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 zł będzie stosowana już przy obliczaniu zaliczek na podatek poprzez odliczenie od niej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (1/12 z 5 100 zł). Dotyczy to również zaliczek obliczanych w sposób narastający, czyli z uwzględnieniem dochodów uzyskanych od początku roku.

Istotną zmianą jest również zaproponowana w ustawie zmiana progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku. Dotychczas podatnik płacił 32% stawkę podatku w sytuacji, gdy jego dochody przekroczyły kwotę 85 528 zł. Ustawa przewiduje wzrost tej kwoty do poziomu 120 000 zł. Powyższe oznacza dostosowanie systemu podatkowego do wzrostu wynagrodzeń jakie miały miejsce w kraju na przestrzeni lat.

Dodatkowo „Polski Ład” przewiduje zmiany w zakresie naliczania składki zdrowotnej, oraz uchylenie przepisów, które w obecnym stanie prawnym stanowią podstawę odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru. Uchylenie tych regulacji skutkuje koniecznością dostosowania przepisów określających zasady obliczania zaliczek na podatek zarówno przez płatników podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i podatników tego podatku.

Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym zapłacą składkę w wysokości 4,9% dochodu pomniejszonego o składkę na ubezpieczenie społeczne. Natomiast w przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem ryczałtowym wysokość składki zdrowotnej będzie uzależniona od wysokości ich rocznych przychodów. Przedsiębiorca o rocznych przychodach do 60 000 zł będzie płacić składkę zdrowotną w wysokości 9% liczoną od 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Przedsiębiorca którego przychody mieszczą się w przedziale od 60 000 zł do 300 000 zł zapłaci 9% składkę zdrowotną liczoną od 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Powyższej przychodów w wysokości 300 000 zł przedsiębiorca zapłaci składkę zdrowotną liczoną od 180% miesięcznego wynagrodzenia.

Ustawa przewiduje również obniżenie stawek ryczałtu dla niektórych podatników rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Przede wszystkim zostaną obniżone stawki ryczałtu dla osób wykonujących zawody medyczne, oraz zawody techniczne. 14% stawką ryczałtu będą opodatkowane przychody ze świadczenia usług w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86), przychody ze świadczenia usług architektonicznych i inżynierskich; usług badań i analiz technicznych (PKWiU dział 71), oraz w zakresie specjalistycznego projektowania (PKWiU 74.1). Niższa, 12% stawka ryczałtu będzie natomiast dotyczyć niektórych przychodów związanych ze świadczeniem usług w obszarze IT.

Nowym instrumentem, który ma zachęcić podatników do kontynuowania pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego jest wprowadzony w ustawie „PIT-0 dla emerytów”. Wprowadzone zwolnienie będzie dotyczyło przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia (zawartych z firmą), oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej (zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt ewidencjonowany), pod warunkiem, że przychody z tych tytułów podlegają ubezpieczeniom społecznym, a podatnicy mimo nabycia uprawnień nie otrzymują żadnego świadczenia emerytalnego, lub świadczenia systemowo zastępującego takie świadczenie. Roczny limit wolnych od podatku przychodów będzie wynosił 85 528 zł.

Nowym rozwiązaniem jest również zwolnienie dla podatników wychowujących co najmniej
czworo dzieci, tzw. „PIT-0 dla rodzin 4+”. Począwszy od przyszłego roku prawo do zwolnienia będzie przysługiwało rodzicom, w tym rodzicom zastępczym, oraz opiekunom prawnym. Na powyższym rozwiązaniu skorzystają podatnicy uzyskujący przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, umów zlecenia (zawartych z firmą), oraz z działalności gospodarczej (zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt ewidencjonowany). Roczny limit wolnych od podatku przychodów będzie wynosił podobnie jak w przypadku ulgi dla młodych, i ulgi dla powracających 85 528 zł. Przy czym, w przypadku zbiegu uprawnienia do korzystania np. ze zwolnienia PIT-0 dla emerytów i PIT-0 dla rodzin 4+, kwota wolnych od podatku przychodów z tych tytułów nie będzie mogła przekroczyć 85 528 zł.

Warto zwrócić również uwagę na zaproponowane zmiany w zakresie preferencyjnego opodatkowania małżonków. Uchwalona 1 października ustawa przyznaje prawo do złożenia wniosku o wspólne opodatkowanie dochodów małżonków za rok, w którym został zawarty związek małżeński (obecnie obowiązujące przepisy pozwalają na wspólne rozliczenie się małżonków, ale dopiero za pierwszy pełny rok trwania małżeństwa), jak również w przypadku śmierci jednego z małżonków w roku zawarcia związku małżeńskiego lub w roku następnym, zanim zostało złożone wspólne zeznanie podatkowe za ten rok podatkowy. W tym miejscu należy także wskazać, na proponowane w ustawie poszerzenie prawa do wspólnego opodatkowania dochodów małżonków w odniesieniu do tych podatników, którzy opodatkowują swoje dochody z działalności gospodarczej podatkiem liniowym bądź ryczałtem, pod warunkiem, że przez cały rok podatkowy nie uzyskali żadnych przychodów, ani nie ponieśli żadnych kosztów uzyskania przychodów, tj. tych podatników którzy złożą „zerowy” PIT-36L lub PIT-28.

Ustawa przewiduje również nowelizację katalogu zwolnień przedmiotowych zawartych w ustawie PIT. Jednym z nowych rozwiązań jest regulacja, na podstawie której wolne od podatku dochodowego będą odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Warto zauważyć, iż nowelizacja przepisu w powyższym zakresie uwzględnia wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich oraz realizuje postulaty kierowane do Ministerstwa Finansów przez podatników. Postać zwolnienia od podatku ma także zaproponowana w ustawie ulga dla podatników osiedlających się w Polsce tzw. ulga na powrót. Prawo do jej stosowania będzie przysługiwało podatnikom, przez 4 kolejno po sobie następujące lata podatkowe, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium RP, w wyniku czego stał się polskim rezydentem podatkowym, lub od początku następnego roku. Zwolnienie dotyczy podatników uzyskujących przychody ze stosunku pracy, z umów zlecenia, oraz z działalności gospodarczej.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym ustawa przewiduje rozszerzenie zakresu stosowania ulgi rehabilitacyjnej. Listę podlegających odliczeniu wydatków rehabilitacyjnych planuje się uzupełnić o dodatkowe rodzaje wydatków, poniesionych na:

odpłatne zabiegi leczniczo – rehabilitacyjne (dotychczas tylko zabiegi rehabilitacyjne),
wypożyczenie (wynajęcie) sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów i wkładów anatomicznych (do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty 2 280 zł),
pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczanej do I grupy inwalidztwa lub dziecka niepełnosprawnego do 16 lat, wraz z tą osobą, na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładach rehabilitacji leczniczej,
odpłatny przejazd środkami transportu publicznego opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczanej do I grupy inwalidztwa lub dziecka niepełnosprawnego do 16 lat, w związku z pobytem osoby niepełnosprawnej na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.

Zaś celem zwiększenia zainteresowania obywateli członkostwem w związkach zawodowych, jest stworzenie zachęty podatkowej w postaci wprowadzenia odliczenia od dochodu składek zapłaconych na rzecz związków zawodowych. Limit rocznego maksymalnego odliczenia z tego tytułu wyniesie 300 zł.

W tym miejscu należy przypomnieć, iż podstawową funkcją opodatkowania jest funkcja fiskalna, czyli uzyskiwanie środków pieniężnych niezbędnych dla pokrycia potrzeb publicznych. Nie jest to jednak jedyna funkcja podatków. Podatki pełnią również m. in. funkcję stymulacyjną.

Taką funkcję spełnia szereg proponowanych rozwiązań zawartych w projekcie ustawy wdrażającym założenia „Polskiego Ładu”. Wprowadzanie kolejnych rozwiązań do systemu podatkowego uzasadnia cel, dla którego są wprowadzane.

Ze względu na cel, na szczególną uwagę zasługują proponowane zmiany w postaci zachęt do inwestowania w swoją firmę. Są to rozwiązania, które zapewnią przedsiębiorcom oszczędności przy podejmowaniu działań prorozwojowych i proinwestycyjnych w firmach. Podatkowe wsparcie dotyczy również firm inwestujących w innowacyjne technologie. Dzięki tym rozwiązaniom firmy będą bardziej konkurencyjne. Impulsem do inwestowania jest proponowany pakiet podatkowych ulg dla firm, które pozwolą na obniżenie podatku albo wręcz uniknięcie płacenia podatku. W ramach tego pakietu można wskazać chociażby ulgę na ekspansję, ulgę na terminale, ulgę na działalność sportową, kulturalną oraz działalność wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę.

Ulga na ekspansję to rozwiązanie dla przedsiębiorstw, w tym małych i średnich podmiotów, które podejmują wyzwanie związane z poszukiwaniem nowych rynków zbytu. Ekspansja firm na rynkizagraniczne, ale także w kraju, wymaga znacznych nakładów. Głównym celem ulgi jest możliwość dodatkowego odliczenia wartości wydatków, które są związane ze zwiększeniem przychodów ze sprzedaży produktów. Stanowi to zachętę dla przedsiębiorców do rozszerzania działalności nie tylko na rynek krajowy, ale także na zagraniczne rynki zbytu. Propozycja podatkowa polega na możliwości dodatkowego odliczenia kosztów, które musi ponieść przedsiębiorstwo, aby rozszerzać swoje rynki zbytu, w tym zagraniczne.

Dzięki uldze na terminale, wydatki na nabycie i obsługę terminala płatniczego będą nie tylko zaliczane w 100% do kosztów uzyskania przychodów, ale także będą ponownie odliczane od podstawy obliczenia podatku w ramach ulgi podatkowej do wysokości przysługujących limitów (1 000 zł, 2 000 zł, 2 500 zł). Firmy będą mogły więc rozliczać bezgotówkowo większość swojego obrotu, co powinno pozwolić nie tylko na poszerzenie kręgu potencjalnych klientów, ale także zmniejszyć koszty działalności.

Ulga na działalność sportową, kulturalną oraz na działalność wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę to zachęta podatkowa, mająca na celu wsparcie określonych dziedzin życia społeczno-gospodarczego. Ulga w podatku dochodowym przyczyni się do tego, że sponsorowanie określonych działalności stanie się bardziej atrakcyjne (przedsiębiorcy będą bardziej zainteresowani np. współpracą z klubami sportowymi czy uczelniami), co pozwoli też pozyskać tym podmiotom (np. klubom sportowym) dodatkowe środki na prowadzoną działalność.

Odpowiadając na przedmiotową interpelację w sprawie systemu podatkowego w Polsce, warto również zwrócić uwagę na rozwiązania zaproponowane w obszarze podatku dochodowego od osób prawnych.

Jednym z nowych rozwiązań jest Polska Spółka Holdingowa. Lokowanie w Polsce spółek holdingowych będzie dla zagranicznych inwestorów korzystne tylko wtedy, gdy w danym kraju będą mogły swobodnie kształtować portfel swoich inwestycji. Aktualnie, jeśli spółka matka decyduje o sprzedaży swojej spółki córki, to od zbycia udziałów płaci 19% CIT. Inaczej jest np. we Włoszech, w Szwecji czy w Austrii, gdzie takie opodatkowanie nie występuje. Podobne zwolnienie wprowadzone zostanie także w Polsce. Od 1 stycznia 2022 r. spółki holdingowe będą mogły korzystać ze zwolnienia od podatku w odniesieniu do dochodów ze zbycia udziałów akcji, a także ze zwolnienia 95% dywidendy ze spółki zależnej. Będzie to bardzo poważna zachęta dla przedsiębiorców do zainwestowania w Polsce.

Kolejno należy zasygnalizować zmiany w zakresie podatkowych grup kapitałowych – gdzie proponuje się złagodzenie warunków tworzenia i funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych oraz ich zabezpieczenie przed podatkowymi skutkami okresowego spadku zyskowności uzyskiwanej przez takie grupy. Zmiany mają na celu umożliwienie tworzenia PGK przez mniejsze podmioty, jak również uwzględnienie gospodarczych realiów funkcjonowania przedsiębiorstw i urealnienie dotychczas funkcjonujących warunków decydujących o możliwości uzyskania statusu PGK. Propozycje w tym zakresie obejmują m.in. obniżenie, z 500.000 zł do 250.000 zł wartości przeciętnej wysokości kapitału zakładowego, jaki muszą posiadać spółki tworzące PGK, likwidacja warunku niedopuszczalności wzajemnych powiązań występujących wśród spółek zależnych tworzących PGK, czy też odejście od wymogu sporządzenia umowy o PGK w formie aktu notarialnego, przy zachowaniu jednak obowiązku formy pisemnej takiej umowy lub szerszą możliwość zmiany składu podmiotowego PGK, uwzględniając możliwe połączenia, przekształcenia oraz podziały spółek tworzących PGK.

Na uwagę zasługują również zmiany w zakresie Estońskiego CIT. Propozycja zakłada złagodzenie lub rezygnację z części warunków uprawniających do ryczałtu. Proponowane zmiany polegają na – likwidacji warunku ponoszenia nakładów na cele inwestycyjne oraz warunku osiągania przychodów na poziomie 100 mln. rocznie (analogicznie średnich przychodów), uldze w spłacie podatku od tzw. korekty wstępnej (podatek płatny będzie do końca pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek – w przypadku stosowania ryczałtu krócej niż cztery lata podatkowe, a w przypadku stosowania ryczałtu w sposób nieprzerwany przez okres dłuższy niż cztery lata podatkowe zobowiązanie podatkowe wygaśnie w całości), przesunięciu terminu zapłaty ryczałtu od zysku netto zatrzymanego w firmie do czasu jego faktycznej dystrybucji, rozszerzeniu możliwości stosowania ryczałtu również przez spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne a także proste spółki akcyjne, umożliwieniu rezygnacji z ryczałtu w końcem dowolnego roku jego stosowania oraz obniżeniu stawek ryczałtu odpowiednio do 10% (dla małych podatników i podatników rozpoczynających działalność) i 20% (dla pozostałych podatników).

Ponadto ustawa przewiduje wprowadzenie ulgi konsolidacyjnej, która stanowi zachętę podatkową dla podatników pragnących dokonywać ekspansji gospodarczej na rynkach krajowych i zagranicznych poprzez nabywanie udziałów (akcji) spółek funkcjonujących na tych rynkach, w ilości dającej przedsiębiorcom kontrolę nad tymi spółkami, w przypadkach kiedy działalność przejmowanej w ten sposób spółki może przyczynić się do większej aktywności przedsiębiorcy na rynku. Podatnik, który poniesie kwalifikowane wydatki na nabycie udziałów (akcji), będzie miał prawo do określonego w ustawie pomniejszenia swojej podstawy opodatkowania.

Jednocześnie należy wskazać na wprowadzenie ulgi na pierwszą ofertę publiczną – propozycja zakłada możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania w CIT o 150% wartości wydatków na przygotowanie prospektu emisyjnego, opłaty notarialne,sądowe,skarbowe i giełdowe oraz opracowanie i publikację ogłoszeń wymaganych przepisami prawa. Katalog tych kosztów ma być związany z pierwszą ofertą publiczną nowo wyemitowanych akcji spółki. Odliczenie w uldze dotyczy też kosztów usług doradczych i finansowych, które są bezpośrednio związane z emisją, w wysokości 50 proc. tych wydatków (do 50 tys. zł bez uwzględnienia podatku VAT).

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Jan Sarnowski

Warszawa, 5 października 2021 r.