Usługi pożyczkowe – jaki VAT?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 4 grudnia 2020 r. (data wpływu 4 grudnia 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia z tytułu udzielenia pożyczki – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 grudnia 2020 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia z tytułu udzielenia pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest wspólnikiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej „Spółka”), od której zamierza uzyskać pożyczkę. Strony zamierzają zawrzeć umowę pożyczki, w której ustalona zostanie wysokość pożyczki, wysokość oprocentowania (umowa będzie odpłatna) oraz termin i warunki zwrotu kwoty pożyczki (umowa będzie na czas oznaczony). Kwota pożyczki zostanie przelana na konto Wnioskodawcy przelewem po zawarciu umowy pożyczki. Spółka nie prowadzi działalności związanej z komercyjnym udzielaniem pożyczek czy świadczeniem podobnych usług finansowych. Spółka jest zarejestrowanym podatnikiem w podatku od towarów i usług (VAT).

W związku z powyższym opisem w zakresie podatku od towarów i usług zadano następujące pytanie:

Czy Spółka (pożyczkodawca) będzie zwolniona od podatku od towarów i usług, jaki przysługiwałby inaczej (gdyby nie było zwolnienia) z tytułu zawarcia umowy pożyczki, która zostanie udzielona Wnioskodawcy na gruncie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka będzie zwolniona przedmiotowo od opodatkowania podatkiem od towarów i usług kwoty pożyczki. Wynika to właśnie z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT oraz z faktu, że zawarcie tej umowy opartej o art. 720 Kodeksu cywilnego, czyli udzielenie pożyczki, wraz z wypełnieniem świadczenia przewidzianego w niej dla pożyczkodawcy spowoduje po stronie Spółki sytuację, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT (tj. świadczenie usług), gdyż w związku z przelaniem kwoty pożyczki dojdzie do odpłatnego świadczenia przez Spółkę (podatnika – osoby prawnej) na rzecz Wnioskodawcy (osoby fizycznej) nie będącego dostawą towarów w rozumieniu art. 7, co spełnia kryteria art. 8 ust. 1 ww. ustawy.). Usługa będzie podlegać opodatkowaniu (art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy), przez co w tym przypadku należałoby rozumieć opodatkowanie przychodu w postaci odsetek. Stanowisko tożsame z zaprezentowanym powyżej było już zajmowane przez organ, m.in. w interpretacji KIS z 24 maja 2018 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.244.2018.2.IK, czy interpretacji z 5 stycznia 2017 r. o sygn. 2461-IBPP2.4512.901.2016.1.JJ. W obu stwierdzono, że nawet jednorazowe udzielenie pożyczki przez podatnika VAT można zakwalifikować jako czynność podjętą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zaś sama częstotliwości udzielania pożyczek, cel ich udzielania, czy też brak wpisanego w PKD „udzielania pożyczek” nie mają przy tym znaczenia”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Na wstępie niniejszej interpretacji należy wyjaśnić, iż Wnioskodawca (Pożyczkobiorca) został uznany za podmiot zainteresowany w sprawie będącej przedmiotem wniosku w związku z możliwością opodatkowania ww. czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych w przypadku, gdyby czynność udzielenia pożyczki przez Pożyczkodawcę nie podlegała przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powyższego wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podatnika.

Według art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm. ). Zgodnie z ww. przepisem – przez umowę pożyczki, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet, gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym.

W efekcie, udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnianiu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest wspólnikiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej „Spółka”), od której zamierza uzyskać pożyczkę. Strony zamierzają zawrzeć umowę pożyczki, w której ustalona zostanie wysokość pożyczki, wysokość oprocentowania (umowa będzie odpłatna) oraz termin i warunki zwrotu kwoty pożyczki (umowa będzie na czas oznaczony). Kwota pożyczki zostanie przelana na konto Wnioskodawcy przelewem po zawarciu umowy pożyczki. Spółka nie prowadzi działalności związanej z komercyjnym udzielaniem pożyczek czy świadczeniem podobnych usług finansowych. Spółka jest zarejestrowanym podatnikiem w podatku od towarów i usług (VAT).

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że czynność udzielenia pożyczki, spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegającą opodatkowaniu. Udzielenie bowiem pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. Tym samym Pożyczkodawcę należy uznać za podatnika z tytułu udzielenia pożyczki Wnioskodawcy.

W konsekwencji wskazana we wniosku czynność udzielenia przez Pożyczkodawcę pożyczki na rzecz Wnioskodawcy stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wyjaśnić należy, że wykonywana czynność może być opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy – zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, należy wskazać, że czynność udzielenia na rzecz Wnioskodawcy odpłatnej pożyczki przez Pożyczkodawcę stanowi czynność mieszczącą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Z uwagi na to, że usługi te mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w cyt. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymienione wprost w tym przepisie – usługa udzielenia pożyczki przez Pożyczkodawcę będzie korzystać ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie tego przepisu.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27.01.2021; sygn. 0111-KDIB3-1.4012.944.2020.2.ABU