Komisje kwalifikacyjne oraz organy nadzoru nad postępowaniem o nadanie stopnia awansu zawodowego

491

Tworzenie komisji egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych

Komisję kwalifikacyjną dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego powołuje dyrektor szkoły, a w jej skład wchodzą:

  • dyrektor lub wicedyrektor szkoły – jako przewodniczący,
  • przewodniczący zespołu nauczycieli, o którym mowa w § 4 rozp. MEN z dn. 28.02.2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2019 r. poz. 502), a jeżeli zespół taki nie został w tej szkole powołany – nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w szkole, a w przypadku niepublicznych i niesamorządowych publicznych przedszkoli, szkół i placówek, w których nie są zatrudnieni nauczyciele mianowani lub dyplomowani – nauczyciel kontraktowy,
  • opiekun stażu.

Komisję egzaminacyjną dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela mianowanego powołuje organ prowadzący szkołę. W skład komisji wchodzą:

  • przedstawiciel organu prowadzącego szkołę – jako przewodniczący,
  • przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny,
  • dyrektor szkoły,
  • dwaj eksperci z listy ekspertów ustalonej przez MEN.

Komisję kwalifikacyjną dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego powołuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny, a w jej skład wchodzą:

  • przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny – jako przewodniczący, a także przedstawiciel organu prowadzącego szkołę, jeżeli o awans stara się dyrektor danej szkoły,
  • dyrektor szkoły (z wyjątkiem przypadku, gdy o awans ubiega się dyrektor),
  • trzej eksperci z listy ekspertów prowadzonej przez MEN.

W przypadku gdy o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego ubiega się nauczyciel placówki doskonalenia nauczycieli, z wyjątkiem placówek, o których mowa w art. 8 ust. 5 pkt 1 lit. b, ust. 6, ust. 7 pkt 2 i ust. 14 u.p.o., komisję kwalifikacyjną powołuje kurator oświaty, a przewodniczącym komisji jest przedstawiciel kuratora.

W pracach wszystkich ww. komisji może brać udział jako obserwator przedstawiciel organu prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny, o ile nie wchodzi już w skład komisji. Na wniosek nauczyciela w skład tych komisji wchodzi przedstawiciel wskazanego we wniosku związku zawodowego, przy czym przedstawiciela związku wskazuje właściwy organ statutowy związku.

Odrębnie tworzone są komisje kwalifikacyjne dla nauczycieli mianowanych zatrudnionych w:

  • MEN, kuratoriach oświaty, CKE, o.k.e. i publicznej placówce doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym – komisję powołuje MEN,
  • MKiDN, specjalistycznej jednostce nadzoru i publicznej placówce doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych – komisję powołuje MKiDN,
  • organach sprawujących nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich oraz szkołami przy zakładach karnych – komisję powołuje MS,
  • MRPiPS i urzędach wojewódzkich – komisję powołuje MRPiPS,
  • MRiRW i publicznych placówkach doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych – komisję powołuje MRiRW,
  • MZ i publicznej placówce doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych o zasięgu ogólnokrajowym, o której mowa w art. 8 ust. 14 u.p.o. – komisję powołuje MZ,
  • MŚ – komisję powołuje MŚ.

W skład tych komisji wchodzą: przedstawiciel właściwego ministra; kierownik jednostki, w której jest zatrudniony nauczyciel, lub jego przedstawiciel (z wyjątkiem przypadku ubiegania się o awans przez kierownika jednostki); trzej eksperci z listy ekspertów ustalonej przez MEN. Na wniosek nauczyciela w skład komisji wchodzi przedstawiciel wskazanego we wniosku związku zawodowego, delegowany przez właściwy organ statutowy związku.

Komisję egzaminacyjną lub kwalifikacyjną dla nauczycieli urlopowanych lub zwolnionych z obowiązku świadczenia pracy na podstawie ustawy o związkach zawodowych, ubiegających się o awans na stopień nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, powołuje MEN, a w jej skład wchodzą: przedstawiciel właściwego ministra; dyrektor szkoły, z której nauczyciel został urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy; trzej eksperci z listy ekspertów ustalonej przez MEN. Na wniosek nauczyciela w skład komisji wchodzi przedstawiciel wskazanego we wniosku związku zawodowego, delegowany przez właściwy organ statutowy związku.

Możliwość ponownego złożenia wniosku

Nauczyciel, który nie uzyskał akceptacji komisji lub nie zdał egzaminu przed komisją, może ponownie złożyć wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego lub kwalifikacyjnego po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy, z tym że:

  • nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy mogą przystąpić ponownie odpowiednio do rozmowy z komisją kwalifikacyjną lub do egzaminu przed komisją egzaminacyjną tylko jeden raz w danej szkole,
  • nauczyciel mianowany, w przypadku powtórnego nieuzyskania akceptacji, przed kolejnym ubieganiem się o uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej jest zobowiązany do odbycia stażu w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy.

Nauczyciele pełniący funkcję dyrektora szkoły, nauczyciele zatrudnieni w administracji oświaty na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, oraz nauczyciele urlopowani lub zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy ze względu na pełnione funkcje związkowe, którzy nie uzyskali akceptacji lub nie zdali egzaminu, mogą ponownie złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego po upływie roku (art. 9g ust. 8a KN).

Zgodnie z KN odpowiednia komisja wydaje nauczycielowi zaświadczenie o akceptacji lub zdaniu egzaminu. Rejestr zaświadczeń prowadzi odpowiednio dyrektor szkoły lub organ, który powołał komisję.

Eksperci z listy MEN

Zgodnie z § 10 ust. 2 rozp. MEN z dn. 26.07.2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1574, ze zm.) organ powołujący komisję egzaminacyjną dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela mianowanego lub komisję kwalifikacyjną dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego zapewnia w jej składzie udział ekspertów posiadających kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole tego samego typu co szkoła, w której nauczyciel jest zatrudniony, z których co najmniej jeden, w miarę możliwości, naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć.

W przypadku nauczyciela, któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły, organ powołujący komisję kwalifikacyjną zapewnia w jej składzie udział co najmniej dwóch ekspertów zajmujących stanowisko związane ze sprawowaniem nadzoru pedagogicznego, z których co najmniej jeden zajmuje stanowisko kierownicze w szkole, oraz co najmniej jednego eksperta, w miarę możliwości, nauczającego tego samego przedmiotu lub prowadzącego ten sam rodzaj zajęć co nauczyciel, któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły.

W przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 i 1b KN (zatrudnionych m.in. w administracji oświaty, resortowych placówkach doskonalenia nauczycieli), organ powołujący komisję kwalifikacyjną zapewnia w jej składzie udział ekspertów, w miarę możliwości, zatrudnionych na stanowisku odpowiadającym stanowisku nauczyciela.

W przypadku nauczycieli urlopowanych na podstawie ustawy o związkach zawodowych organ powołujący komisję egzaminacyjną lub komisję kwalifikacyjną zapewnia w jej składzie udział co najmniej jednego eksperta pełniącego z wyboru funkcję związkową.

Zgodnie z art. 9g ust. 11 KN listę ekspertów prowadzi MEN. Na listę może być wpisana osoba, która:

  • posiada co najmniej wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magister, magister inżynier lub równorzędny;
  • jest nauczycielem dyplomowanym;
  • przepracowała po uzyskaniu stopnia nauczyciela dyplomowanego co najmniej 3 lata i w tym czasie ukończyła z wynikiem pozytywnym szkolenie dla kandydatów na ekspertów organizowane przez publiczną placówkę doskonalenia nauczycieli, o której mowa w art. 8 ust. 5 pkt 1 lit. b u.p.o., lub publiczną placówkę doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych, o której mowa w art. 8 ust. 6 u.p.o.; wymóg ukończenia szkolenia nie dotyczy osób będących nauczycielami akademickimi, zatrudnionych w szkole wyższej i kształcących nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych, posiadających stopień naukowy doktora lub stopień doktora sztuki;
  • posiada co najmniej 10-letni staż pracy pedagogicznej, psychologicznej, naukowo-dydaktycznej albo artystycznej;
  • spełnia jeden z następujących warunków:
    • jest nauczycielem akademickim zatrudnionym w szkole wyższej, kształcącym nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych, o których mowa w art. 1 ust. 1 KN,
    • jest nauczycielem zatrudnionym w przedszkolu, szkole, placówce lub innej jednostce organizacyjnej objętej systemem oświaty,
    • jest konsultantem współpracującym z Centrum Edukacji Artystycznej (CEA),
  • nie była prawomocnie ukarana karą dyscyplinarną;
  • spełnia następujące warunki:
    • posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego EFTA – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
    • ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych,
    • nie toczy się przeciwko niej postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego ani postępowanie dyscyplinarne,
    • nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
  • uzyskała rekomendację zawierającą opis dorobku zawodowego nauczyciela lub nauczyciela akademickiego, wydaną przez instytucję lub stowarzyszenie działające w systemie oświaty i wychowania, szkolnictwa wyższego i nauki lub na ich rzecz albo nauczycielski związek zawodowy.

Wpisanie na listę ekspertów osoby, która jest konsultantem współpracującym z CEA, wymaga akceptacji MKiDN.

Przepisy KN przewidują możliwość skreślenia eksperta z listy MEN. Może to nastąpić, gdy:

  • ekspert sam złoży wniosek w tej sprawie;
  • organ powołujący komisję egzaminacyjną lub kwalifikacyjną albo organ sprawujący nadzór pedagogiczny złoży umotywowany wniosek w sprawie skreślenia eksperta z listy w przypadku:
    • dwukrotnego nieusprawiedliwionego nieuczestniczenia w pracach komisji egzaminacyjnej lub kwalifikacyjnej, w skład której ekspert został powołany,
    • nieprzestrzegania przepisów dotyczących postępowania egzaminacyjnego lub kwalifikacyjnego;
  • ekspert nie spełnia warunków niezbędnych do wpisania na listę, o których mowa w art. 9g ust. 11a pkt 5 i 6 KN (zatrudnienie, zdolność do czynności prawnych, niekaralność);
  • ekspert został prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną;
  • wpisu na listę dokonano z naruszeniem prawa.

Wpis na listę ekspertów, odmowa wpisu oraz skreślenie z listy następują w drodze decyzji administracyjnej MEN.

Szczegółowe kwestie reguluje rozp. MEN z dn. 21.04.2009 r. w sprawie ramowego programu szkolenia kandydatów na egzaminatorów, sposobu prowadzenia ewidencji egzaminatorów oraz trybu wpisywania i skreślania egzaminatorów z ewidencji (t. jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1305, z późn. zm.).

Nadzór nad postępowaniem awansowym

Karta Nauczyciela wskazuje organy nadzoru nad postępowaniem o nadanie stopnia awansu zawodowego w zależności od podmiotu, który nadał dany stopień. Zgodnie z art. 9h ust. 1 KN nadzór nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego przez:

  • dyrektorów szkół, organy prowadzące szkoły oraz komisje, o których mowa w art. 9g ust. 1 i 2 KN – sprawuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny, a w przypadku placówek doskonalenia nauczycieli, z wyjątkiem placówek, o których mowa w art. 8 ust. 5 pkt 1 lit. b, ust. 6, ust. 7 pkt 2 i ust. 14 u.p.o. – kurator oświaty;
  • organy sprawujące nadzór pedagogiczny, kuratora oświaty oraz komisje, o których mowa w art. 9g ust. 3, 6a i 7a KN – sprawuje właściwy minister.

Czynności podejmowane w postępowaniu o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego są nieważne, jeżeli zostały podjęte z naruszeniem: przepisów KN, przepisów o kwalifikacjach nauczycieli lub przepisów rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Nieważność czynności stwierdza, w drodze decyzji administracyjnej, odpowiednio organ sprawujący nadzór pedagogiczny, kurator oświaty lub właściwy minister (art. 9h ust. 2 KN).