Ustawa z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1043), mająca na celu ułatwienie pracownikom realizację określonych uprawnień, zawiera zmiany nie tylko do Kodeksu pracy, ale także wprowadza korzystne dla zatrudnionych rozwiązania do ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, z późn. zm.), zwanej dalej „k.p.c.”.
W odniesieniu do regulacji k.p.c. zmiana dotyczy właściwości sądu do prowadzenia egzekucji tzw. czynności niezastępowalnych, czyli takich, których za dłużnika nie może wykonać inna osoba. W obecnym stanie prawnym – zgodnie z art. 1050 § 1 k.p.c. – jeżeli dłużnik ma wykonać czynność, której inna osoba wykonać za niego nie może, a której wykonanie zależy wyłącznie od jego woli, sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron wyznaczy dłużnikowi termin do wykonania i zagrozi mu grzywną na wypadek, gdyby w wyznaczonym terminie czynności nie wykonał. Oznacza to, że sądem właściwym jest z reguły sąd w okręgu, gdzie znajduje się siedziba dłużnika. Stanowi to, w ocenie ustawodawcy, istotną przeszkodę w przypadku prawomocnych orzeczeń zobowiązujących pracodawcę do realizacji określonych czynności, np. do wydania świadectwa pracy (zwłaszcza, gdy przedsiębiorca przenosi swą siedzibę, co w konsekwencji prowadzi do zmiany właściwości sądu). Powoduje to wielokrotnie znaczne opóźnienia w rozpoznawaniu spraw. Ma to szczególne znaczenie w przypadku świadectwa pracy, bowiem brak posiadania przez pracownika tego dokumentu uniemożliwia mu zarejestrowanie się jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy, utrudnia ponadto zatrudnienie u kolejnego pracodawcy lub ubieganie się o świadczenia z ubezpieczenia społecznego.
W tym kontekście inicjatorzy zmian postanowili, przygotowując nowelę z dnia 16 maja 2019 r., dodać w art. 1050 k.p.c. nowy przepis, a mianowicie § 11. Wymienione unormowanie zaprojektowano, wzorując się na brzmieniu art. 461 § 1 k.p.c., który przewiduje tzw. właściwość przemienną sądu. Zgodnie zatem z art. 1050 § 11 k.p.c. w sprawach z zakresu prawa pracy wierzyciel może złożyć wniosek, o którym mowa w art. 1050 § 1 k.p.c., do sądu właściwości ogólnej dłużnika albo do sądu, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, albo do sądu, w okręgu którego znajduje się zakład pracy. Jednocześnie przepis art. 1050 § 1 k.p.c. pozostawiono w dotychczasowym brzmieniu.
Według kancelarii prezydenckiej, która opracowała projekt nowelizacji, powyżej omówiona zmiana przyczyni się do bardziej skutecznej egzekucji roszczeń pracowniczych oraz przyspieszenia postępowań sądowych (poprzez wprowadzenie właściwości przemiennej sądu).
Przedstawione modyfikacje prawne wchodzą w życie z dniem 7 września 2019 r.
Maciej Ofierski
