„Nauczyciel zatrudniony w szkole X na podstawie mianowania w wymiarze pełnego etatu tj. 18/18 i jest to dla niego macierzysta szkoła. W arkuszu organizacyjnym na nowy rok szkolny dyrektor przydzielił dla tego nauczyciela 11 godzin. W szkole Y, której organem prowadzącym jest ta sama gmina dyrektor przydzielił temu samemu nauczycielowi 11 godzin.
Czy jeżeli istnieją warunki do uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w innej szkole na terenie gminy, organ prowadzący jest zobowiązany do uzupełnienia? Czy organ prowadzący musi uzupełnić nauczycielowi tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych tj. do wysokości 18/18 w szkole macierzystej (w szkole X), a na 6/18 dyrektor szkoły Y ma zawrzeć druga umowę? Czy też dyrektor szkoły macierzystej powinien zaproponować nauczycielowi obniżenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć, zaś dyrektor szkoły Y zawrzeć z nauczycielem umowę w wymiarze 11/18?”
Regulacja zawarta w treści …
(…) art. 22 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela stwierdza, że organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub – za jego zgodą – na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W wypadku niewyrażenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru zajęć.
Wobec powyższego, uzupełnienie etatu polega na tym, że nauczyciel formalnie zatrudniony w określonej szkole nie realizuje w tej szkole pełnego wymiaru pensum i jednocześnie brakujące godziny do pełnego etatu realizuje w innej szkole. Przy czym – co bardzo istotne – realizacja godzin w innej szkole w celu uzupełnienia etatu nie wiąże się z zawarciem dodatkowej, odrębnej umowy. Pracodawcą nauczyciela uzupełniającego etat jest szkoła macierzysta (w tym przypadku szkoła X), z którą nauczyciel ma nawiązany stosunek pracy, nie jest nim szkoła, w której nauczyciel uzupełnia etat (szkoła Y).
Zatem chociaż faktycznie nauczyciel pracuje w dwóch szkołach, bo przecież realizuje zajęcia w dwóch odrębnych jednostkach oświatowych, to jednak formalnie ma jednego pracodawcę.
Odpowiadając na pytania Czytelnika stwierdzić należy, idąc w ślad za treścią ww. przepisu, że uzupełnienie etatu jest uprawnieniem wyłącznie organu prowadzącego, który w tym zakresie wydaje nauczycielowi pismo w sprawie uzupełnienia pensum, do którego musi zastosować się nauczyciel i dyrektor. Konstrukcję uzupełnienia można zastosować, jeżeli w dotychczasowym miejscu pracy nauczyciela realizuje on zajęcia co najmniej w połowie obowiązującego go wymiaru. Uzupełnianie pozostałej części pensum może odbywać się w jednej szkole lub w kilku szkołach, jeżeli tylko w ten sposób można zapewnić realizację przez nauczyciela pełnego pensum. Obowiązek uzupełniania pensum w innej szkole lub szkołach może na nauczyciela nałożyć jedynie organ prowadzący. Podmiotem właściwym dla nałożenia obowiązku uzupełniania pensum w innej szkole lub szkołach jest w imieniu organu prowadzącego wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta powiatu lub marszałek województwa. Dyrektor nie ma obowiązku ustalania, czy jest możliwe uzupełniające zatrudnienie ani też informowania nauczyciela o takiej możliwości.
Niewykonanie powyższych czynności nie może być przedmiotem zarzutu nauczyciela przed sądem pracy, o czym w wyroku Sądu Najwyższego z dn. 14.05.2014 r., (sygn. akt: II PK 216/13). Z reguły w piśmie od organu prowadzącego wskazany jest wymiar zatrudnienia i data, kiedy nauczyciel powinien pojawić się w szkole, w której uzupełnia pensum. Ustalenie dni tygodnia, w których nauczyciel będzie uzupełniał pensum, leży w gestii dyrektora szkoły, w której nauczyciel uzupełnia pensum. Dyrektor nie może w żaden sposób sprzeciwić się organowi prowadzącemu, który nakazuje nauczycielowi uzupełnianie pensum w danej szkole, co oznacza, że musi przydzielić nauczycielowi takie stanowisko i taki wymiar zajęć, jaki został wskazany w piśmie organu prowadzącego nakładającym na nauczyciela obowiązek uzupełnienia pensum.
Warto również zapamiętać, że uzupełnianie odbywa się wyłącznie do pełnego wymiaru pensum nauczyciela.
Nauczyciel w szkole (szkołach), w której uzupełnia pensum, nie może mieć przydzielonych godzin ponadwymiarowych. Jeżeli szkoła ta chce powierzyć nauczycielowi realizację zajęć w wymiarze przekraczającym liczbę godzin koniecznych do uzupełnienia pensum, zawiera z nauczycielem odrębny stosunek pracy na liczbę godzin ponad pensum.
Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2019 r. poz. 2215.
