„Jestem nauczycielem kontraktowym. Mam ośmioletni staż pracy. Pracuję w przedszkolu. Zmieniłam przedszkole i w nim: pierwsza umowa zawarta na czas określony, na rok; druga też na czas określony na kolejny rok. Umowy nie były umowami na zastępstwo za innego nauczyciela. Co rok składam prośbę do dyrektora o zatrudnienie mnie. W roku szkolnym 2018/2019 obiecano mi, że będę miała zatrudnienie na stałe. Tymczasem zamiast trzeciej umowy na stałe otrzymałam umowę na zastępstwo za nauczyciela będącego na urlopie dla poratowania zdrowia. Zastanawiam się, czy to nie powinna być już umowa na czas nieokreślony? Po drugiej umowie kiedy teoretycznie powinnam dostać kolejną na czas nieokreślony zatrudniono osobę z innej gminy, która do tej pory była zatrudniona na umowę na zastępstwo (pół roku) na umowę na czas nieokreślony, a mi dano umowę na zastępstwo. Czy nie powinno być tak, że to ja powinnam zostać zatrudniona, jako osoba, która miała już umowy o pracę, jest z tej samej gminy, w której znajduje się przedszkole? Doczytałam się, że aby zatrudnić nauczyciela na czas określony musi istnieć rzeczywista potrzeba a tu odnoszę wrażenie, że nie było takiej potrzeby bo inna osoba dostała umowę na stałe a ja już nie. Czy pierwsza umowa nie powinna być już umową na stałe. Jakie przepisy miałby tu zastosowanie?”
Tytułem wstępu, stosunek pracy między nauczycielem a szkołą lub zespołem szkół jest zawierany tylko i wyłącznie na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Strony nauczycielskiego stosunku pracy nie mogą swobodnie decydować o rodzaju zawartej umowy. Ustawa Karta Nauczyciela wymienia bowiem szczegółowo przypadki zawarcia z nauczycielem umowy o pracę na czas określony i nieokreślony.
A zatem, ww. akt prawny ustala przypadki, w jakich strony mogą zawrzeć umowę o pracę na czas określony i jest to regulacja wyczerpująca. Umowę o pracę na czas określony zawiera się tylko …
(…) i wyłącznie:
– z osobą rozpoczynającą pracę w szkole,
– w przypadku wystąpienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela.
Co więcej, przedmiotowa ustawa nie wprowadza możliwości przekształcenia się trzeciej z kolei umowy zawartej na czas określony w umowę na czas nieokreślony. Ustala bowiem ściśle określone przypadki, w których dopuszczalne jest zawarcie umowy na czas określony, które nie są znane regulacjom zawartym w Kodeksie pracy. Jeżeli są one spełnione (tj. występuje potrzeba wynikająca z organizacji nauczania lub zastępstwa za nieobecnego nauczyciela), to możliwe jest zawieranie kolejnych umów na czas określony, bez ograniczenia ich liczby.
Nie ma podstaw, aby stosować tutaj posiłkowo przepisy Kodeksu pracy, stanowiące o limicie umów zawieranych na czas określony. Natomiast ogólną zasadą wprost wypływającą z przepisów Karty Nauczyciela jest konieczność każdorazowego zawierania umowy o pracę na czas nieokreślony z nauczycielem kontraktowym, jeśli nie występują przesłanki określone w ust. 7 art. 10 tej ustawy, a więc chodzi o przypadki zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa za nieobecnego nauczyciela.
Jak zatem widać, ww. przepisy Karty Nauczyciela dość jasno regulują kwestię związaną z zatrudnianiem nauczycieli, jednak praktyka w niemałej liczbie przypadków pokazuje, że w tej materii występują nieprawidłowości. Niewątpliwie problem podniesiony przez Czytelnika sprawia w praktyce wiele trudności i nauczycielowi zainteresowanemu w jego rozwiązaniu, w mojej ocenie pozostaje jedynie oddać sprawę do sądu pracy, w którym to powstanie szansa na zweryfikowanie poprawności zawierania z nauczycielem kolejno po sobie następujących umów o pracę.
Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2018 r. poz. 967 z późn. zm.
