Stan epidemii, a dodatkowe wynagrodzenie za roboty budowlane

Czy możliwa jest zmiana w umowie zapisów dotyczących podwyższenia wynagrodzenia z powodu wzrostu inflacji? Co oznacza klauzula waloryzacyjna?

132

„Zwracam się z pytaniem dotyczącym aktualnej sytuacji na rynku związanym z panującą epidemią oraz faktem, iż inflacja stale rośnie co idzie za tym, że pieniądz traci na wartości. Mamy podpisaną umowę na roboty budowlane na daną kwotę, czy będziemy mogli starać się o podwyższenie wynagrodzenia, jeżeli inflacja będzie stale rosła? Umowa nie stanowi o dodatkowym wynagrodzeniu w takich sytuacjach. Czy będzie to możliwe, jeżeli inwestor podniesie cenę za mieszkania z tytułu inflacji?”

Na początek Autor pragnie zauważyć, iż nie miał możliwości zapoznać się z treścią umowy o roboty budowane łączącej wykonawcy z inwestorem, dlatego Autor będzie bazować na tym co oświadczył Czytelnik w treści swojego zapytania.

Czytelnik wskazał, że w umowie o roboty budowlane brak postanowień dotyczących dodatkowego wynagrodzenia w razie wzrostu inflacji. Oznacza to, że …

(…) w umowie nie przewidziano tzw. klauzuli waloryzacyjnej.

Kodeks cywilny w art. 3581  przewiduje generalną zasadę nominalizmu, zgodną z założenie pacta servanda sunt – „umów należy dotrzymywać” – co oznacza, że świadczenie ma być spełnione w takiej wysokości, jaką umówiono.

Odstępstwo od tej zasady może nastąpić tylko wyjątkowo, zgodnie z art. 3581 § 3 K.c.: „w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie”.

Niezwykle istotne jest jednak postanowienie art. 3581 § 4 K.c., który wprost wyłącza możliwość wystąpienia o sądową waloryzację dla przedsiębiorcy (waloryzacja sądowa jest bowiem przywilejem podmiotu niebędącego profesjonalistą, np. konsumenci).

Zatem aby móc waloryzować swoje świadczenie przedsiębiorca musi zadbać o klauzulę waloryzacyjną w umowie. W przeciwnym wypadku pozostanie mu rozwiązanie łączącej go umowy, gdy stanie się ona nieopłacalna i zaproponowanie nowych warunków.

Tu jednak nigdy nie ma gwarancji, że zostaną one zaakceptowane i że nie skończy się ono trwałym odejściem kontrahenta.

Można jeszcze spróbować zawrzeć aneks do umowy wprowadzający taką klauzulę, jednak niekoniecznie druga strona musi być tym zainteresowana, z wiadomych względów.

Klauzula waloryzacyjna pozwala na utrzymanie całego stosunku prawnego ze zmianą tylko wysokości jednego ze świadczeń. W takim wypadku przedsiębiorca wyłącznie informuje kontrahenta o zmianie wysokości należnego świadczenia, a umowa trwa nadal.
Wtedy to druga strona musi ewentualnie rozważyć jej wypowiedzenie.

Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat

adwokat-grzywocz-nowak.pl

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.