Samorządy: Subwencje oświatowe z budżetu państwa nie są wystarczające na pokrycie kosztów prowadzenia placówek edukacyjnych

25

Okazuje się, że często gmina musi dopłacać i finansować szkoły i inne placówki edukacyjne, bo oświata to zadania własne gminy.

„Dziękuję za poprzednią odpowiedź. Pisząc o pokryciu części kosztów prowadzenia szkoły przez gminę mam na myśli następujące rozwiązanie. Gmina przekazuje szkole subwencję z MEN, jaka przypada na jednego ucznia. Załóżmy, że łączna kwota subwencji przypadającej na wszystkich uczniów jest niższa aniżeli wynagrodzenie pracowników zatrudnionych w szkole. Są też inne opłaty bieżące do uregulowania, na które subwencja nie starcza. Czy istnieje opcja, że gmina dopłaci do pensji nauczycieli czy pokryje takie wydatki jak opłata za gaz, prąd czy wodę? Bardzo proszę o doprecyzowanie tej kwestii.”

Jak już wspomniałem w poprzedniej odpowiedzi ustawodawca w …

(…) art. 35 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych określił zadania finansowane z dotacji. I tak dotacje mogą być wykorzystane wyłącznie na:

1) pokrycie wydatków bieżących placówki wychowania przedszkolnego, szkoły i placówki, obejmujących każdy wydatek poniesiony na cele działalności placówki wychowania przedszkolnego, szkoły lub placówki, w tym na:

a) wynagrodzenie osoby fizycznej zatrudnionej, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej, w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole lub placówce oraz osoby fizycznej prowadzącej przedszkole, inną formę wychowania przedszkolnego, szkołę lub placówkę, jeżeli odpowiednio pełni funkcję dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki albo prowadzi zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego – w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie:

– 250% średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego, o którym mowa w art. 30 ust. 3 pkt 4 Karty Nauczyciela,

– 150% średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego, o którym mowa w art. 30 ust. 3 pkt 4 Karty Nauczyciela,

b) sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań organu prowadzącego, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe;

2) zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmujących:

a) książki i inne zbiory biblioteczne,

b) środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w placówkach wychowania przedszkolnego, szkołach i placówkach,

c) sprzęt rekreacyjny i sportowy dla dzieci i młodzieży,

d) meble,

e) pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości nieprzekraczającej wielkości określonej zgodnie z art. 16f 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości w momencie oddania do używania.

Przykładowo dotacja oświatowa może być wydatkowana na:

– szkolenia z zakresu BHP, pierwszej pomocy, szkolenia doskonalące nauczycieli, dyrektora, szkolenia proponowane przez Internet, szkolenia dotyczące programów komputerowych realizowanych z dziećmi, szkolenia obsługi strony internetowej szkoły,

– zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki,

– wykonywanie remontów obiektów szkolnych,

– zapewnienie obsługi administracyjnej, w tym prawnej, obsługi finansowej,

– wyposażenie szkoły lub placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczych, przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych,

– wynagrodzenia pracowników szkoły lub placówki, pochodne od wynagrodzeń,

– składki na PFRON i odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,

– zakup mebli stanowiących wyposażenie szkoły/placówki,

– zakup energii (elektrycznej, cieplnej, gazu),

– zakup usług telefonicznych i internetowych,

– zakup pomocy dydaktycznych i książek, w tym zakup komputerów, drukarek i innych urządzeń multimedialnych stanowiących pomoce dydaktyczne, wykorzystywanych do pracy z uczniami (dotyczy również urządzeń o wartości przekraczającej 3.500 zł),

– remonty budynku szkoły lub placówki,

– zakup usług pocztowych, bankowych itp. związanych z działalnością szkoły,

– czynsze za wynajem pomieszczeń szkolnych,

– koszty, które można zaklasyfikować do kosztów związanych z procesem kształcenia.

W pytaniu został poruszony problem związany z faktem, że subwencja przyznana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej nie wystarcza w pełni pokryć wszystkie wydatki związane z utrzymaniem szkoły. Niewątpliwie jest to duży problem, z którym gminy borykają się od lat. Subwencje oświatowe z budżetu państwa, które otrzymują samorządy są za niskie, tym bardziej po niedawnych podwyżkach pensji w oświacie.

W skutkach oznacza to, że zdecydowana większość gmin dopłaca do zadań oświatowych i nie są to małe kwoty. Wzrastają one corocznie. Dopłacają, bo subwencja oświatowa nie wystarcza na pokrycie wszystkich kosztów związanych z funkcjonowaniem szkół.

Odpowiadając na pytanie, czy gmina dopłaci do pensji nauczycieli czy pokryje takie wydatki jak opłata za gaz, prąd czy wodę, trzeba udzielić odpowiedzi, że gmina musi znaleźć dodatkowe pieniądze, aby zagwarantować przede wszystkim wypłatę wynagrodzeń dla nauczycieli w szkołach. W mojej ocenie, gmina nie ma innej opcji, tym bardziej że oświata to zadania własne gminy.

Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych – Dz.U. z 2017 r. poz. 2203 z późn. zm.