Przygotowanie pedagogiczne specjalistów do pracy w przedszkolu

„Przedszkole zatrudnia na cały etat psychologa który pracuje z dziećmi w przedszkolu. Są to dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego; – Czy można zatrudnić psychologa w przedszkolu który nie posiada przygotowania pedagogicznego?; – Przedszkole prowadzi zajęcia dodatkowe takie jak: język angielski, zajęcia ruchowe z elementem piłki nożnej, zajęcia z tańca, zajęcia z sensoplastyki. Czy osoby prowadzące tego typu zajęcia muszą posiadać przygotowanie pedagogiczne?; – Do przedszkola uczęszczają dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego – przedszkole zamierza zorganizować zajęcia z alpakami (alpakoterapia). Czy osoba prowadząca takie zajęcia musi posiadać przygotowanie pedagogiczne?”

Pedagogika specjalna i zajęcia z dziećmi niepełnosprawnymi

Obowiązujące przepisy prawa oświatowego nie dopuszczają możliwości zatrudnienia w przedszkolu …

(…) nauczyciela-psychologa bez przygotowania pedagogicznego. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela – stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako odrębnej jednostki organizacyjnej – w zespole szkół na podstawie umowy o pracę lub mianowania, z zastrzeżeniem ust. 8.

Z kolei zgodnie z art. 10 ust. 8 tej ustawy „nie można nawiązać stosunku pracy z nauczycielem, który nie spełnia warunków, o których mowa w ust. 5 pkt 2-5, z zastrzeżeniem ust. 9.” Natomiast według art. 10 ust. 5 pkt 2-5 ww. ustawy – stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli:

2) ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych;

3) nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne;

4) nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;

4a) nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 3, w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 4;

5) posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska.

Zgodnie z treścią § 12 rozporządzenia MEN w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli – do kwalifikacji uprawniających do nauki języka obcego w przedszkolu należy:

• ukończenie studiów pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich, na kierunku filologia w specjalności danego języka obcego lub lingwistyki stosowanej w zakresie danego języka obcego + posiadanie przygotowania pedagogicznego,
• ukończenie studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich w kraju, w którym językiem urzędowym jest dany język obcy + posiadanie przygotowania pedagogicznego,
• ukończenie studiów pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich, na dowolnym kierunku (specjalności) + legitymowanie się świadectwem egzaminu z danego języka obcego w stopniu zaawansowanym lub biegłym oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego lub legitymowanie się świadectwem złożenia państwowego nauczycielskiego egzaminu z danego języka obcego stopnia II,
• ukończenie nauczycielskiego kolegium języków obcych w specjalności danego języka obcego,
• ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli w dowolnej specjalności + legitymowanie się świadectwem egzaminu z danego języka obcego w stopniu zaawansowanym lub biegłym oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego lub legitymowanie się świadectwem złożenia państwowego nauczycielskiego egzaminu z danego języka obcego stopnia II.

Warto zaznaczyć, że wszystkie osoby, które mają kwalifikacje do pracy w przedszkolach i dodatkowo podniosły swoje kompetencje językowe (np. poprzez język obcy jako dodatkową specjalność nauczycielską) mogą nauczać angielskiego czy innego języka obcego w placówkach przedszkolnych.

Przepisy ww. rozporządzenia również szczegółowo regulują wymagania kwalifikacyjne wobec nauczycieli pracujących z dziećmi niepełnosprawnymi, które posiadają orzeczenie o:

• potrzebie kształcenia specjalnego, określając w nim zalecane warunki realizacji potrzeb edukacyjnych, formy stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania, rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka oraz inne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, określające zalecane elementy zajęć, na które należy położyć szczególny nacisk w pracy z dzieckiem, metody i sposoby realizacji zajęć oraz formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, stwierdzającą, że zachodzi potrzeba udzielenia dziecku i rodzinie odpowiedniej formy pomocy i wsparcia.

Od nauczycieli przedszkoli pracujących z dziećmi niepełnosprawnymi, prowadzących zajęcia rewalidacyjne oczekuje się nie tylko posiadania kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolu, ale także w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności dzieci. Kształcenie przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela na studiach oraz studiach podyplomowych prowadzonych przez uczelnie, przewiduje w ramach modułu 5 – Przygotowanie w zakresie pedagogiki specjalnej, wybór przez nauczyciela jednej z następujących specjalności: edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną, tyflopedagogika, surdopedagogika, pedagogika lecznicza, resocjalizacja i socjoterapia.

Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 01.08.2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli – Dz.U. z 2017 r. poz. 1575 ze zm.
2. Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2018 r. poz. 967 z późn. zm.