„Czy osoba przebywająca w Dziennym Środowiskowym Domu Samopomocy typu D (dla osób z niepełnosprawnością sprzężoną i z autyzmem) może mieć przyznane dodatkowo SUO? Na zaświadczeniu lekarza psychiatry jest wskazanie na dodatkowe, oprócz ŚDS, 12 godzin tygodniowo, w ramach których prowadzone byłoby uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia oraz zaburzonych funkcji organizmu. W zaświadczeniu lekarz pisze, że terapia jest niezbędna na terenie domu pacjenta, mimo że uczestniczy w zajęciach ŚDS. Pacjent przebywa w Środowiskowym Domu Samopomocy przez 5 dni w tygodniu przez 8 godzin dziennie. Środowiskowy Dom typu D świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowanie w życiu codziennym. Czy przyznanie dodatkowych 12 godzin tygodniowo usług SUO przez OPS jest zgodne z przepisami, czy przyznanie jednego wyklucza drugie?”
Organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych opiera się o przepisy ustawy o pomocy społecznej, ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, jak również przepisy rozporządzenia MPS w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. O pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi należy zwrócić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Wymagane jest …
(…) zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, uzasadniające korzystanie z tego rodzaju usług. Zaświadczenie to powinien wystawić lekarz psychiatra, o czym jest mowa w pytaniu Czytelnika. W zaświadczeniu lekarz może określić ilość godzin usług, jakie powinny być udzielone danej osobie, w tym przypadku lekarz wskazał konieczność w wymiarze 12 godzin tygodniowo. Jednak o ilości godzin ostatecznie decyduje Ośrodek Pomocy Społecznej.
Warto też zaznaczyć, że zgodnie z art. 51a ust. 1-3 ustawy o pomocy społecznej – ośrodkiem wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi jest m.in. środowiskowy dom samopomocy, który świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym. Okres korzystania z miejsca całodobowego pobytu w środowiskowym domu samopomocy nie może być jednorazowo dłuższy niż 3 miesiące, z możliwością przedłużenia do 6 miesięcy w uzasadnionych przypadkach, przy czym maksymalny okres pobytu całodobowego osoby w roku kalendarzowym nie może być dłuższy niż 8 miesięcy.
Warto też podkreślić, że świadczenia z zakresu usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi przyznają ośrodki pomocy społecznej (OPS) właściwe dla miejsca zamieszkania osoby, która ubiega się o takiego rodzaju wsparcie.
Z kolei specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi świadczone są w porozumieniu ze specjalistycznymi placówkami terapeutycznymi zarówno w domu podopiecznego, jak również w ośrodkach wsparcia, takich jak wspomniane wyżej środowiskowe domy samopomocy.
Przepisy milczą w zakresie możliwości przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych dla pacjenta korzystającego jednocześnie z pobytu środowiskowego domu pomocy. Lekarz wystawił odpowiednie zaświadczenie, jednak to OPS będzie w tym konkretnym przypadku decydował o przyznaniu temu pacjentowi 12 godzin tygodniowo specjalistycznych usług opiekuńczych. W mojej ocenie, wydaje się możliwe połączenie przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych dla pacjenta korzystającego jednocześnie z pobytu środowiskowego domu pomocy.
Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dn. 22.09.2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych – Dz.U. z 2005 r. Nr 189, poz. 1598.
- Ustawa z dn. 12.03.2004 r. o pomocy społecznej – Dz.U. z 2019 r. poz. 1507 z późn. zm.
- Ustawa z dn. 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego – Dz.U. z 2018 r. poz. 1878 z późn. zm.
