Wysokość odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS) w roku 2020 r. wzrośnie w dość znaczącym stopniu w stosunku do naliczeń na ten fundusz obowiązujących w 2019 r.
Odpowiednie regulacje w tym zakresie zostały zawarte w tzw. ustawie okołobudżetowej, czyli w ustawie z dnia 13 lutego 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2020 (Dz. U. poz. 278). Na podstawie art. 46 tej ustawy dodano art. 5i w ustawie z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1352, z późn. zm.). Przepis ten stanowi, że w 2020 r. przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, o którym mowa w art. 5 ust. 2 ustawy o ZFŚS, należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2018 r. ogłoszone przez Prezesa GUS na podstawie art. 5 ust. 7 cyt. ustawy. Oznacza to, że podstawa do naliczania odpisu podstawowego na fundusz, jak i odpisów szczególnych, uległa zmianie (wzrosła) w porównaniu do podstawy przyjętej w roku 2019 r.
Przypomnijmy, że podstawa ustalania odpisów na ZFŚS w roku 2019 wynosiła 3278,14 zł i wynikała z obwieszczenia Prezesa GUS z dnia 18 lutego 2014 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2013 r. i w drugim półroczu 2013 r. (M.P. z 2014 r. poz. 158). Kwota stanowiąca podstawę odpisów na ZFŚS w 2020 r. wynika natomiast z danych ogłoszonych w obwieszczeniu Prezesa GUS z dnia 19 lutego 2019 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2018 r. i w drugim półroczu 2018 r. (M.P. z dnia 20 lutego 2019 r. poz. 201) i wynosi 4134,02 zł. Oznacza to zatem stosunkowo znaczny wzrost wysokości w 2020 r. odpisu podstawowego na ZFŚS oraz odpisów szczególnych na ten fundusz.
Odpis podstawowy na ZFŚS w br. wynosi więc 1550,26 zł (stopa odpisu to 37,5% podstawy naliczania). Najwyższy odpis przewidziany jest w odniesieniu do pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze – w 2020 r. wynosi on 2067,01 zł (50% podstawy ustalania odpisu). Rosną ponadto odpisy z tytułu zatrudniania pracownika młodocianego – w 2020 r. wynoszą te odpisy:
- 206,70 zł – w I roku nauki (5% podstawy naliczania),
- 248,04 zł – w II roku nauki (6% podstawy naliczania),
- 289,38 zł – w III roku nauki (7% podstawy naliczania).
W 2020 r. wzrastają także tzw. zwiększenia odpisu na ZFŚS, których dokonuje się:
- na zatrudnioną osobę legitymującą się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
- na każdego emeryta i rencistę, nad którymi pracodawca sprawuje opiekę socjalną.
W odniesieniu do wskazanych osób zwiększenie odpisu na ZFŚS w br. wynosi 258,38 zł (6,25% podstawy obliczania zwiększenia).
Wzrośnie również zwiększenie odpisu dotyczące pracodawców, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczają na ten cel z odpisu podstawowego 7,5% tego odpisu – w 2020 r. zwiększenie, o którym mowa, wynosi 310,05 zł (7,5% podstawy naliczania).
Do tworzenia ZFŚS są zobowiązani wszyscy pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników (art. 3 ust. 2 ustawy o ZFŚS). W odniesieniu do pracodawców spoza sfery budżetowej obowiązki w zakresie tworzenia funduszu zostały zróżnicowane w zależności od liczby pracowników (co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub mniej niż 50 albo co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty).Wspomniani pracodawcy mają ponadto liczne możliwości dowolnego kształtowania wysokości odpisu na ZFŚS, a także mogą postanowić o tworzeniu funduszu lub wypłacaniu świadczenia urlopowego albo o nietworzeniu funduszu i niewypłacaniu wymienionego świadczenia. Działania te muszą być jednak przeprowadzone zgodnie z zasadami ustawowymi oraz procedurami przewidzianymi w przepisach zakładowego prawa pracy.
Maciej Ofierski
