Nowa matryca VAT – już od 01.04.2020 roku. Nowa klasyfikacja towarów i usług PKWiU

Prezydent dnia 29.08.2019 roku podpisał ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw – (Dz.U. z 2019 r. poz. 1751), która wprowadza nową matrycę stawek VAT, a tym samym jest próbą uporządkowania sytuacji, w której dla nawet bardzo podobnych produktów zastosowanie znajdują różne stawki VAT.

Nomenklatura Scalona (CN)

Nowe przepisy sprawią, że podstawę do identyfikowania towarów i usług na potrzeby określenia stawki podatku VAT stanowić będzie: …

(…)

1. Nomenklatura Scalona (CN) w zakresie towarów oraz
2. Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług z 2015 r. w zakresie usług.

Oznacza to, że dotychczasowa, problematyczna Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU) z 2008 roku nie będzie już obowiązywała dla celów podatku VAT.

Wskazać należy, że Nomenklatura Scalona jest klasyfikacją towarową stosowaną na obszarze Unii Europejskiej i wykorzystywaną powszechnie w handlu międzynarodowym, m.in. na potrzeby wyliczania cła, czy w zakresie importu towarów. W tym właśnie zakresie jest ona również stosowana przez polskie organy podatkowe, co niekiedy powodowało, konieczność posługiwania się przez przedsiębiorców dwoma odmiennymi klasyfikacjami towarowymi. W tym momencie zmiana pozwoli przedsiębiorcom na posługiwanie się jednolitą klasyfikacją zarówno w obrocie krajowym, jak i obrocie międzynarodowym.

Ponadto, Nomenklatura Scalona powstała w wyniku połączenia nomenklatur Wspólnej Taryfy Celnej i Nimexe i jest uzupełniana przez Noty wyjaśniające. Bardziej precyzyjna, z szerokim zakresem materiałów pomagających prawidłowo zaklasyfikować poszczególne towary, powinna uprościć i ujednolicić stosowanie obniżonych stawek VAT przez konsumentów i przedsiębiorców.

Istotny jest również fakt, że dzięki nowej matrycy stawek VAT identyfikowanie obniżonych stawek VAT następować powinno w stosunku do całych działów klasyfikacji CN, a nie jak do tej pory do pojedynczych produktów, co doprowadzało do absurdalnych sytuacji, w których podobne produkty mogły być objęte stawką podstawową i obniżoną.

Doprowadzało to do wielu sporów na temat prawidłowości stosowania PKWiU z 2008 roku, gdyż drobna zmiana w składzie produktu (jak czekoladowa polewa, czy dodanie posypki z maku) wpływała na możliwość przyporządkowania tych pojedynczych produktów, do różnych kategorii, a tym samym, skutkowała różnicą w stawce VAT na ten produkt. Doskonałym przykładem jest słynny VAT na pączki, który może wynieść 5%, 8% jak i 23%. Stawka zależy od tego, czy jest to pączek dietetyczny lub tradycyjny z datą spożycia do 14 dni, czy pączek o dłuższym terminie przydatności.

W sytuacji niepewności, gdy podatnik próbował ustalić prawidłowość stosowanej stawki VAT z organami podatkowym, niestety PKWiU jako klasyfikacja statystyczna nie mogła być interpretowana przez te organy. Podatnik mógł zwrócić się o opinię do urzędu statystycznego, jednak opinia ta nie miała żadnej mocy wiążącej, co finalnie skutkowało zastosowaniem przez podatników bezpieczniejszej, wyższej stawki VAT na dany produkt. Wprowadzenie nowej matrycy VAT bazującej na klasyfikacji CN przyczyni się do zniwelowania różnic pomiędzy symbolami PKWiU oraz tymi wykorzystywanymi przez organy statystyczne, które prowadziły do dużych rozbieżności i niepewności podatnika.

Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS)

Podkreślić należy, że dodatkową i korzystną zmianą, będzie wprowadzenie nowej instytucji, tzw. wiążącej informacji stawkowej (WIS), która będzie decyzją administracyjną określającą stawkę podatku właściwą dla danego towaru lub usługi. Decyzja będzie wydawana na wniosek podatnika, w celu sklasyfikowania towaru albo usługi na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług. Wydanie WIS następować będzie bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku o wydanie WIS, po dokonaniu opłaty w wysokości 40,00 PLN.

Wiążąca informacja stawkowa, wraz z wnioskiem o jej wydanie, publikowana będzie w Biuletynie Informacji Publicznej Krajowej Informacji Skarbowej, oczywiście po usunięciu danych identyfikujących podatnika. Oznacza to, że będzie gwarancją zastosowania prawidłowej stawki dla danego produktu lub usługi zarówno dla podmiotów, do których została adresowana, jak również dla inni podatników, którzy sprzedają dany produkt lub usługę.

Podsumowując, jest to instytucja zbliżona swym charakterem do indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego. W sytuacji niepewności co do zastosowania właściwej stawki podatku, będzie można ubiegać się o jej określenie przez organy skarbowe. Po zastosowaniu się do otrzymanej informacji stawkowej, podatnik zyska pewność, że w przyszłości stawka nie zostania zakwestionowana.

Stawki VAT po zmianach

Nowa matryca stawek VAT ma na celu ułatwienie przyporządkowanie danego towaru i usługi do odpowiedniej stawki VAT, a jej głównym założeniem jest przyjęcie jednej stawki podatku dla całych działów CN.

Stawki obniżone:

• pieczywo każdego rodzaju oraz ciastka (czyli od 01.04.2020 produkty z działu 19 CN) objęte zostaną stawką 5%;
• Dział 19 CN Przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze, w którym sklasyfikowane jest m.in. pieczywo i wyroby ciastkarskie. Obecnie pieczywo świeże objęte jest stawkami 5% lub 8% w zależności od daty przydatności do spożycia (termin graniczny 14 dni), wyroby ciastkarskie objęte są stawkami 8% lub 23% w zależności od daty przydatności do spożycia (termin graniczny 45 dni);
• owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy jadalne, skórki owoców cytrusowych lub melonów – objęte zostaną stawką 5%, czyli jak wszystkie owoce (obecnie są opodatkowane 8-proc. stawką);
• zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna – objęte zostaną stawką 5% (obecnie są opodatkowane 8-proc. stawką);
• żywność dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – objęte zostaną stawką 5% (obecnie są opodatkowane 8-proc. stawką);
• artykuły higieniczne (podpaski higieniczne i tampony, pieluchy i wkładki dla niemowląt oraz podobne artykuły, z dowolnego materiału) – objęte zostaną stawką 5% (obecnie są opodatkowane 8-proc. stawką);
• musztarda, słodka papryka, niektóre przyprawy przetworzone i przyprawy korzenne – objęte zostaną stawką 8% (obecnie są opodatkowane 23-proc. stawką).

Stawki podwyższone:

• niektóre przyprawy nieprzetworzone (np. kmin, kurkuma) – objęte zostaną stawką 8% tak jak pozostałe przyprawy, czyli stawka zostanie podwyższona (obecnie są opodatkowane 5-proc. stawką);
• homary i ośmiornice, inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne (m.in. kraby, langusty, krewetki) oraz przetwory z nich, a także kawior i dania sprzedawane w placówkach gastronomicznych, których składnikiem są wspomniane produkty – objęte zostaną stawką 23% (obecnie są opodatkowane 5/8-proc. stawką);
• lód – używany do celów spożywczych i innych celów chłodniczych – objęty zostanie stawką 23% (obecnie są opodatkowane 8-proc. stawką).

Mimo że nowa matryca VAT zacznie obowiązywać w kwietniu 2020 roku, to zasadnym jest już wcześniejsze przygotowanie się do tak istotnej zmiany.

Zaleca się dokonanie analizy klasyfikacyjnej towarów i usług, która pozwoli prawidłowo przyporządkować je do nowej taryfy (CN), aby nie powielać błędów w przyszłości. W sytuacji braku pewności prawidłowej klasyfikacji towarów lub usług, o wiążącą informację stawkową będzie można się ubiegać już od 01.11.2019 roku.

Mateusz Śmiałek – Tax Consultant
Accace Sp. z o.o. Warszawa
accace.pl

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 z późn. zm.