Od początku 2019 roku nie wprowadzono żadnych rewolucyjnych zmian w zakresie prawa spadkowego uregulowanego w księdze czwartej Kodeksu cywilnego, niemniej jednak wprowadzone zostały nowości, które z prawem spadkowym są ściśle związane.
Jedna ze zmian dotyczy przepisów podatkowych, a polega na wprowadzeniu możliwości szybszego zbycia nieruchomości przez spadkobierców niż po upływie 5 lat od śmierci spadkodawcy. Jak dotąd nabywca nieruchomości (w tym spadkobierca), który postanowił sprzedać nieruchomość przed upływem 5 lat od daty śmierci spadkodawcy miał obowiązek zapłacenia podatku PIT.
Zmiana polega na tym, iż w przypadku dziedziczenia 5-letni okres ma być liczony od daty nabycia lub wybudowania nieruchomości przez spadkodawcę, a ściślej mówiąc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości czy prawa majątkowego przez spadkodawcę.
Jeżeli okazałoby się, że spadkodawca nie posiadał nieruchomości przez okres 5 lat lub dłużej w chwili swojej śmierci, wówczas możliwe będzie zmniejszenie okresu 5-letniego terminu wymaganego do sprzedaży nieruchomości przez spadkodawcę bez obowiązku złożenia PIT o czas, przez który spadkodawca posiadał nieruchomość.
Druga ze zmian również dotyczy kwestii podatkowych. Dotąd było tak, że spadkobierca, który po dziale spadku nabył nieruchomość na własność musiał uwzględniać dwie daty nabycia: datę otwarcia spadku, w której nabywał część udziałów w nieruchomości oraz datę, w której stał się właścicielem pozostałej części nieruchomości, co prowadziło do tego, że wspomniany 5-letni okres był liczony ponownie od chwili tego drugiego nabycia.
Według nowych przepisów nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku. Przy czym w sytuacji, gdy przy dziale spadku spadkobierca otrzyma więcej niż pierwotnie mu się należało, obowiązek podatkowy jednak się zaktualizuje.
Ponadto od 01.01.2019 r. do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, nabytych w drodze spadku zalicza się udokumentowane koszty nabycia/wytworzenia nieruchomości przez spadkodawcę, a także długi i ciężary spadkowe, w tym roszczenia o zachowek. Oznacza to, że podatnik ma prawo uwzględnić w kosztach podatkowych długi i ciężary spadkowe poniesione przed i po uzyskaniu przychodu, a także po złożeniu zeznania PIT-39.
Warto również przypomnieć, że od 25.11.2018 r. obowiązuje zupełnie nowy akt prawny – ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Zaproponowane w ustawie rozwiązania są totalną nowością w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym. Jak dotąd w razie śmierci osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, nie przewidywano żadnej ciągłości – następował również koniec wszystkich zawartych umów z pracownikami czy kontrahentami i działalność gospodarcza przestawała istnieć w jednej chwili, razem z samym przedsiębiorcą.
Wspomniana ustawa przewiduje, że już za życia przedsiębiorca może wyznaczyć osobę do kierowania swoją działalnością gospodarczą do czasu zakończenia procedur spadkowych tak, aby firma nadal mogła funkcjonować w obrocie prawnym, realizować umowy z kontrahentami i zatrudniać pracowników.
Oczywiście w nowym akcie prawnym uregulowano wszelkie kwestie istotne z punktu widzenia powadzenia działalności po śmierci osoby fizycznej, a także zagadnienia dotyczące procedury ustanowienia zarządcy sukcesyjnego jeszcze za życia przedsiębiorcy.
Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat
oprac. \m/ \mos/
