Zgodnie z uregulowaniami pracownik ponosi dwa rodzaje odpowiedzialności majątkowej wobec pracodawcy – odpowiedzialność na zasadach ogólnych oraz odpowiedzialność za mienie powierzone. Rozgraniczenie obu rodzajów odpowiedzialności często rodzi duże problemy, dlatego z myślą o naszych czytelnikach, przygotowaliśmy krótkie zestawienie różnic.
Kiedy pracownik ponosi odpowiedzialność na zasadach ogólnych?
Już z chwilą nawiązania stosunku pracy pracownik ponosi względem pracodawcy odpowiedzialność na zasadach ogólnych. Zakres tej odpowiedzialność zależny jest od wielu czynników m.in. przyczynienia się do powstania lub zwiększenia szkody pracodawcy, albo osoby trzeciej.
Odpowiedzialność pracownika oparta jest na zasadzie winy, a obowiązek udowodnienia odpowiedzialności oraz wysokości szkody ciąży na pracodawcy.
Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Wysokość odszkodowania zależy od tego, czy wina pracownika była umyślna, czy nieumyślna. W przypadku winy nieumyślnej odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Natomiast jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.
Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone
Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się:
- pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,
- narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze,
- inne przedmioty,
odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.
W przypadku odpowiedzialności za mienie powierzone pracownik odpowiada w pełnej wysokości, bez względu na rodzaj winy (czy była umyślna, czy nieumyślna). Może jednak uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
Podobnie jak w przypadku odpowiedzialności na zasadach ogólnych, zakres odpowiedzialności może być ograniczony np. w związku z przyczynieniem się do powstania lub zwiększenia szkody pracodawcy, albo osoby trzeciej.
Za mienie powierzone pracownik odpowiada na zasadzie domniemania winy.
Klaudia Utkowska
