Możliwość skorzystania z 50% kosztów uzyskania przychodów.

Czy zgodnie z treścią art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych prawidłowym jest zastosowanie w rozliczeniach Wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym, 50% kosztu uzyskania przychodu, przy zastrzeżeniu ust. 9a i 9b ustawy i przy przyjęciu zgodnie z tym przepisem, iż koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód?

2020-02-12

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2019 r. (data wpływu 29 grudnia 2019 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 stycznia 2020 r. (data wpływu 25 stycznia 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.

W związku z tym, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 23 stycznia 2020 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.144.2019.1.DJ na podstawie art. 13 § 2a, art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ww. ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że stosownie do postanowień art. 139 § 4
w zw. z art. 14d § 1 Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a jego uzupełnieniem, nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 23 stycznia 2020 r., skutecznie doręczono w dniu 25 stycznia 2020 r., natomiast w dniu 25 stycznia 2020 r. (data nadania 25 stycznia 2020 r.), do tut. organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na ww. wezwanie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (jednoosobowa działalność gospodarcza) będzie wykonywał dzieła (projekty zestawów) dla zleceniodawcy, który jest firmą produkującą klocki konstrukcyjne. Zleceniodawca sprzedaje swoje klocki w formie zestawów zawierających od kilkunastu do kilku tysięcy różnego rodzaju klocków. Sukces sprzedażowy jest zależny od atrakcyjności danego zestawu, natomiast każdy zestaw jest unikalną kompozycją podstawowych klocków. Zestaw przypadkowych klocków jest mało atrakcyjny. Dopiero odpowiednio zaprojektowany model stanowi coś co zachęca klientów zleceniodawcy do kupna jego produktów. Odpowiednio zaprojektowany model jest kluczowy. Całość zadań realizowanych przez projektanta (Wnioskodawcę) ma mieć charakter niepowtarzalny i twórczy, każdorazowo dostosowany do potrzeb konkretnego zamówienia (zestawu).

Każde dzieło stanowi osobny zestaw i spełnia przesłanki utworu w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, ze zm. ).

Projektant bazuje na bazie klocków produkowanych przez zleceniodawcę, aczkolwiek stworzony model jest rozwiązaniem indywidualnym. Projektant tworzący model nie odtwarza czyjejś pracy tylko tworzy własne, indywidualne rozwiązania wykorzystując m.in. swoje doświadczenia, zdobytą wiedzę, znajomość branży, artystyczną wizję, unikalne pomysły na łączenie poszczególnych elementów. Każdy projektant tworząc model na bazie tych samych wytycznych, dostarczy inne rozwiązanie, zaprojektowane w inny sposób. Według wyliczeń specjalistów, 6 podstawowych klocków wielkości 2×4 można połączyć na 915 milionów sposobów. Projekty wyceniane będą indywidualnie, w zależności od stopnia skomplikowania dzieła, nakładu pracy potrzebnego do jego wykonania i indywidualnych zdolności projektanta. Jeżeli stworzony przez projektanta model odpowiada wymaganiom zleceniodawcy, wynagrodzenie jest wypłacane po wystawieniu rachunku przez projektanta. Jednocześnie następuje przeniesienie przez Wnioskodawcę na zleceniodawcę autorskich praw majątkowych i zależnych do stworzonego zestawu.

W piśmie, stanowiącym uzupełnienie wniosku Zainteresowany doprecyzował, że będzie wykonywał dzieła w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowym będzie w przedstawionym stanie faktycznym zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów przez Wnioskodawcę, będącego twórcą projektów zestawów, w zakresie rozporządzania przez niego prawami autorskimi poprzez ich przeniesienie na zleceniodawcę, na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z zastrzeżeniem art. 9a i 9b ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy określa źródła przychodów, gdzie między innymi ustawodawca wymienia:

w pkt 3 – pozarolniczą działalność gospodarczą,
w pkt 7 – kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

W myśl art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:

wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Stosownie natomiast do treści art. 5b ust. 1 ww. ustawy, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Przychodem z działalności gospodarczej, zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ww. ustawy, są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Z kolei przychód z praw majątkowych zdefiniowany został w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Przychody z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub artystów wykonawców z praw pokrewnych albo rozporządzania tymi prawami występują wówczas, gdy spełnione są dwie przesłanki. Po pierwsze, konieczne jest wystąpienie przedmiotu praw majątkowych (autorskich) w postaci utworu lub artystycznego wykonania. Po drugie zaś, osiągnięty przychód musi być bezpośrednio związany z korzystaniem z określonych praw autorskich lub pokrewnych albo rozporządzaniem nimi, stanowić skutek takiego korzystania lub rozporządzenia w postaci odpowiedniego wynagrodzenia autorskiego lub wykonawczego.

Należy podkreślić, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyklucza możliwości osiągania przez twórców przychodów z majątkowych praw autorskich, w tym z tytułu odpłatnego zbycia tych praw, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Okoliczność, że prawa majątkowe zostały wymienione w odrębnym źródle przychodów, nie oznacza, że przychody z tych praw – osiągane przez przedsiębiorcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – nie mogą stanowić przychodów z działalności gospodarczej. Nie można twierdzić, że w każdym przypadku, gdy przedmiotem umowy jest możliwość świadczenia objętych prawami autorskimi usług, to przychody z tego tytułu stanowią zawsze przychody z praw majątkowych. Jeśli bowiem przychody te osiągane są w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to wówczas uzyskany przychód z tego tytułu należy kwalifikować do źródła przychodów – „pozarolnicza działalność gospodarcza”.

Jednocześnie należy zauważyć, że kwalifikacja uzyskanych przychodów do odpowiedniego źródła przychodów determinuje sposób ustalania kosztów uzyskania tych przychodów. Koszty uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej i z praw majątkowych ustalane są według różnych zasad.

W myśl art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, zatem należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Należy jednak pamiętać o tym, że wykazanie związku poniesionych kosztów z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiąganych przychodów (lub na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów) obciąża podatnika.

W związku z powyższym – na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – podstawową cechą kosztów podatkowych (w tym z działalności gospodarczej) jest związek faktycznie poniesionych i właściwie udokumentowanych wydatków z przychodem albo związek z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów podatkowych, pod warunkiem, że dany koszt nie został wymieniony w katalogu kosztów negatywnych zawartym w art. 23 ust. 1 ww. ustawy.

Natomiast 50-procentowe koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich oraz praw pokrewnych przez artystów wykonawców, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami, określa art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z ww. przepisem, koszty uzyskania niektórych przychodów określa się z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami – w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Jednocześnie w myśl art. 22 ust. 9b ww. ustawy, przepis ust. 9 pkt 3 stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu:

działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
produkcji audialnej i audiowizualnej;
działalności publicystycznej;
działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
działalności konserwatorskiej;
prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1191, 1293, 1669, 2445 i 2339), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej określonej w ust. 9 pkt 1-4 i pkt 6, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych. Przepisy ust. 5 i ust. 5a pkt 2 stosuje się odpowiednio (art. 22 ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie do art. 22 ust. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów, o których mowa w art. 14, nie mają zastosowania koszty uzyskania przychodów określone w ust. 9.

Jak wynika z ww. przepisów, podatnik, ustalając koszty uzyskania dla przychodów z praw majątkowych może zastosować przewidzianą przez ustawodawcę normę procentową określoną w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ww. metoda zwalnia podatnika z obowiązku dokumentowania wydatków – do wysokości ustalonej normy procentowej. Natomiast w przypadku poniesienia wydatków wyższych niż wynikające z przewidzianej przepisami normy, podatnik ma prawo zaliczyć faktycznie poniesiony wydatek do kosztów uzyskania przychodów pod warunkiem jego udokumentowania.

Możliwość rozliczania kosztów uzyskania przychodów poprzez zastosowanie normy procentowej nie dotyczy jednak wszystkich źródeł przychodów. Jak bowiem wynika z treści cyt. powyżej art. 22 ust. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów, o których mowa w art. 14, nie mają zastosowania koszty uzyskania przychodów określone w ust. 9. Podatnicy rozliczający koszty uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą zatem odliczyć faktycznie poniesione i właściwie udokumentowane wydatki, mające związek z przychodem albo związek z zachowaniem albo zabezpieczeniem tego źródła przychodów. Ponadto, dla źródła przychodu jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza ustawodawca przewidział szczególne zasady ustalania dochodu, które zostały określone w art. 24 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, aby możliwe było zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu, warunkiem koniecznym jest, aby podatnik wytworzył przedmiot praw majątkowych (autorskich) w postaci utworu lub artystycznego wykonania oraz dokonał rozporządzania prawami albo skorzystał ze swoich praw. Należy uznać, że w zakresie pojęć „korzystanie” i „rozporządzanie” mieści się m.in. przeniesienie praw autorskich lub udzielanie licencji na korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych. Powyższe nie dotyczy jednak podatników uzyskujących przychody z tego tytułu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Reasumując, z analizy przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie wynika, że klasyfikacja przychodów uzyskiwanych przez podatnika z tytułu świadczenia objętych prawami autorskimi usług do źródła o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej, eliminuje możliwość stosowania 50 procentowych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 ww. ustawy.

Zgodnie bowiem z cytowanym powyżej art. 22 ust. 12 podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie mają zastosowania koszty uzyskania przychodów określone w ust. 9.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej będzie wykonywał dzieła (projekty zestawów) dla zleceniodawcy, który jest firmą produkującą klocki konstrukcyjne. Zleceniodawca sprzedaje swoje klocki w formie zestawów zawierających od kilkunastu do kilku tysięcy różnego rodzaju klocków. Odpowiednio zaprojektowany model zachęca klientów zleceniodawcy do kupna jego produktów. Całość zadań realizowanych przez projektanta (Wnioskodawcę) ma mieć charakter niepowtarzalny i twórczy, każdorazowo dostosowany do potrzeb konkretnego zamówienia (zestawu). Każde dzieło stanowi osobny zestaw i spełnia przesłanki utworu w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Projektant bazuje na bazie klocków produkowanych przez zleceniodawcę, aczkolwiek stworzony model jest rozwiązaniem indywidualnym. Projekty wyceniane będą indywidualnie, w zależności od stopnia skomplikowania dzieła, nakładu pracy potrzebnego do jego wykonania i indywidualnych zdolności projektanta. Jeżeli stworzony przez projektanta model odpowiada wymaganiom zleceniodawcy, wynagrodzenie jest wypłacane po wystawieniu rachunku przez projektanta. Jednocześnie następuje przeniesienie przez Wnioskodawcę na zleceniodawcę autorskich praw majątkowych i zależnych do stworzonego zestawu.

Odnosząc się do przedstawionego wyżej opisu należy zauważyć, że przychody Wnioskodawcy z tytułu wykonywania dzieł (projektów zestawów) dla zleceniodawcy i przeniesienia przez Wnioskodawcę na zleceniodawcę autorskich praw majątkowych i zależnych do stworzonego zestawu, uzyskiwane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, stanowić będą przychody określone w art. 14 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, tj. przychody ze źródła pozarolnicza działalność gospodarcza.

W konsekwencji do przychodów tych nie mogą mieć zastosowania 50-procentowe koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na wyłączenie zawarte wprost w art. 22 ust. 12 tej ustawy.

Reasumując, Wnioskodawca nie będzie miał prawa przy obliczeniu podatku dochodowego – od dochodu z tytułu wykonywania indywidualnych projektów zestawów klocków konstrukcyjnych dla zleceniodawcy, uzyskiwanego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – zastosować 50% kosztów uzyskania przychodów.

Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej z dn. 29.01.2020; sygn. 0112-KDIL2-1.4011.144.2019.2.DJ