„Podpisałem umowę jako podwykonawca z głównym wykonawcą firmą X wraz z aneksem, że płatność ma być w ciągu 5 dni. Firma X nie zapłaciła trzech faktur ostatnich – więc rozwiązałem tę umowę o roboty budowlane i resztę prac ta firma wykonała sama. Wcześniej wystawiałem faktury częściowe, które z opóźnieniem płacili. Obecnie firma X twierdzi, że będzie wysyłała do mnie ciągłe wezwania do naprawy gwarancyjnej. Powiedziałem, że nie będę naprawiał, bo mi nie zapłacili ostatnich faktur – umowa została zerwana. Oni twierdzą, że oni napiszą do inwestora – czyli urzędu miasta i inwestor mnie poda do sądu za nie stawianie się na usterki. Pytanie czy to prawda, że tak może być? Przecież ja nie miałem umowy z inwestorem. Inwestor jedynie wpisał mnie na listę podwykonawców. A umowa była zawarta z firmą X przecież.”
W pierwszej kolejności należy wskazać, iż Autorowi niniejszej odpowiedzi trudno wypowiedzieć się jednoznacznie bez uprzedniego zapoznania się z treścią umowy o roboty budowlane łączącej firmę Czytelnika z głównym podwykonawcą, czyli firmą X.
Przepis …
(…) art. 6471 Kodeksu cywilnego zajmuje się kwestią podwykonawstwa w przypadku umów o roboty budowlane. Zgodnie § 1 powołanego artykułu inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, chyba że w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę.
Jak rozumie Autor, firma Czytelnika została zgłoszona inwestorowi jako podwykonawca i inwestor wyraził zgodę na zakres prac, który miał być przez firmę Czytelnika wykonany, a przynajmniej inwestor nie wniósł sprzeciwu.
W myśl art. 6471 § 2 K.c. zgłoszenie nie jest wymagane, jeżeli inwestor i wykonawca określili w umowie, zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, szczegółowy przedmiot robót budowlanych wykonywanych przez oznaczonego podwykonawcę.
Zgodnie z art. 6471 § 3 K.c. – inwestor ponosi odpowiedzialność za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia w wysokości ustalonej w umowie między podwykonawcą a wykonawcą, chyba że ta wysokość przekracza wysokość wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia albo z umowy.. W takim przypadku odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia jest ograniczona do wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia albo z umowy.
Co istotne, postanowienia umowne sprzeczne z treścią art. 6471 § 1-5 K.c. są nieważne. Oznacza to, że jeśli jakakolwiek umowa wyłączałaby odpowiedzialność inwestora za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy, to takie postanowienia umowne byłyby nieważne.
Zatem firmę Czytelnika jako podwykonawcy jak najbardziej przysługuje roszczenie o zwrot nieuregulowanych faktur tak do głównego wykonawcy, jak i do samego inwestora (odpowiedzialność solidarna tych podmiotów).
Co się tyczy wezwań do napraw gwarancyjnych, należy wskazać, że podwykonawca może ponosić odpowiedzialność z tytułu gwarancji tylko za ten zakres prac budowlanych, które faktycznie wykonał. Zawsze też podwykonawca może uchylić się od wykonania napraw gwarancyjnych, jeżeli w jego ocenie nie ma żadnej wady w wykonanych pracach bądź też jeżeli wada jest spowodowana np. wadliwością materiału dostarczonego przez wykonawcę/inwestora. Wszak ciężar dowodu przed sądem będzie spoczywał na powodzie,
w sytuacji gdyby podwykonawca został pozwany z tytułu uchylania się naprawiania rzekomych usterek.
Do umów o roboty budowlane w pewnym zakresie stosuje się przepisy umowy o dzieło.
Zgodnie z art. 638 § 1 K.c. do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie jest wyłączona, jeżeli wada dzieła powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego. Natomiast zgodnie z art. 638 § 2 K.c. jeżeli zamawiającemu udzielono gwarancji na wykonane dzieło, przepisy o gwarancji przy sprzedaży (art. 577 – 581 Kodeksu) stosuje się odpowiednio.
Co do zasady, jeżeli nie zastrzeżono innego terminu w umowie, termin gwarancji wynosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu (wykonawcy) wydana.
Należy pamiętać, że kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi. Jednakże w razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie.
W ocenie Autora, ciekawe jest to, że inwestor i wykonawca przystali na odstąpienie od umowy podwykonawcy z uwagi na brak terminowości wypłaty wynagrodzenia, ponieważ przyjmuje się, że odstąpienie od umowy o roboty budowlanie możliwe jest na podstawie art. 635, 636 i 637 w zw. z art. 656, czyli jeżeli wykonawca opóźnia się nadmiernie z rozpoczęciem lub wykończeniem robót budowlanych lub jeżeli wykonawca prowadzi roboty budowlane w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową oraz jeżeli obiekt budowlany ma istotne wady, które nie dają się usunąć lub nie zostały usunięte na czas, lub na podstawie art. 6494 § 1 z powodu braku gwarancji zapłaty. Inwestor może od umowy odstąpić bez konieczności wskazania określonego powodu na podstawie art. 644 w zw. z art. 656.
Krótko mówiąc, Autor nie znalazł w przepisach, aby podstawą odstąpienia od umowy o roboty budowlane był brak płatności za wykonywane prace. Oczywiście, jak już wspomniano na początku, Autor nie miał okazji zapoznać się z umową łączącą wykonawcę z podwykonawcą, dlatego trudno mu ustosunkować się do powyższej kwestii, zwłaszcza do możliwych przypadków odstąpienia od umowy.
Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145.
