Z dniem 21 czerwca br., z wyjątkiem dwóch zapisów, weszła w życie ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 (Dz.U. poz. 1068), zwana dalej „ustawą”.
Zgodnie z art. 2 ustawy dodatek solidarnościowy przysługuje osobom mającym miejsce zamieszkania na terytorium RP, jeżeli są:
- obywatelami RP lub
- posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium RP obywatelami państw członkowskich UE, państw członkowskich EFTA – stron umowy o EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub
- cudzoziemcami przebywającymi na terytorium RP, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. d-g, ha, i, j, l oraz pkt 3 i 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 1482, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”.
Dalsze warunki uzyskania świadczenia określa art. 3 ustawy – oznacza to, że dodatek solidarnościowy przysługuje osobie, która w 2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 266, z późn. zm.) przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz:
- z którą po dniu 15 marca 2020 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub
- której umowa o pracę po dniu 15 marca 2020 r. uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta
– zwanej dalej „osobą uprawnioną”.
Dodatek solidarnościowy przysługuje osobie uprawnionej, która nie podlega ubezpieczeniom społecznym w ZUS, KRUS lub obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1373, z późn. zm.), przy czym powyższego warunku niepodlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnym nie stosuje się do bezrobotnych w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, a także osób, które zostały zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego jako członkowie rodziny.
Warunki, o których mowa powyżej, oraz warunki wcześniej wskazane w art. 2 ustawy, osoba uprawniona powinna spełniać przez okres pobierania dodatku solidarnościowego, począwszy od dnia nabycia prawa do tego dodatku.
W przypadku nabycia prawa do dodatku solidarnościowego, prawo do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, z mocy prawa ulega zawieszeniu na okres od dnia nabycia prawa do dodatku solidarnościowego do dnia jego utraty. Za wspomniany okres zawieszenia zasiłki dla bezrobotnych i stypendia nie są wypłacane. Nabycie prawa do dodatku solidarnościowego nie stanowi natomiast przeszkody do nabycia oraz posiadania statusu bezrobotnego.
Okres pobierania dodatku solidarnościowego:
- nie jest wliczany do okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia;
- wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych. Okresów pobierania dodatku solidarnościowego nie wlicza się jednak do:
– okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego,
– stażu pracy określonego w odrębnych przepisach, wymaganego do wykonywania niektórych zawodów.
Dodatek solidarnościowy przysługuje osobie uprawnionej w wysokości 1400 zł za miesiąc kalendarzowy. Dodatek solidarnościowy przysługuje za okres nie dłuższy niż od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia 31 sierpnia 2020 r., przy czym nie wcześniej niż za miesiąc kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego.
Stosownie do brzmienia art. 5 ust. 1 ustawy ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego następuje na wniosek osoby uprawnionej, złożony do ZUS, nie później niż do dnia 31 sierpnia 2020 r. Wnioski złożone po tym terminie pozostawia się bez rozpatrzenia. Szczegółowe informacje, jakie należy zamieścić we wspomnianym wniosku, określono w art. 5 ust. 2 ustawy, chodzi w tym przypadku m.in. o:
- dane osoby uprawnionej,
- dane pracodawcy, u którego osoba uprawniona była zatrudniona,
- oświadczenie osoby uprawnionej o spełnianiu warunków ustawy,
- oświadczenia osoby uprawnionej o kwocie wypłaconego zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium,
- wskazanie rachunku płatniczego osoby uprawnionej prowadzonego w kraju lub wydanego w kraju instrumentu płatniczego.
Wniosek o dodatek solidarnościowy osoba uprawniona składa za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS, w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym, albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez ZUS w systemie teleinformatycznym.
ZUS wypłaca dodatek solidarnościowy w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania. Wypłata wspomnianego dodatku następuje w terminach miesięcznych, w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej prowadzony w kraju lub wydany w kraju instrument płatniczy w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. z 2020 r. poz. 794).
Z dodatku solidarnościowego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji.
Od decyzji o odmowie przyznania dodatku solidarnościowego wnioskodawcy przysługuje prawo odwołania do właściwego sądu w terminie i na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.) dla postępowań z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Osoba uprawniona, posiadająca status bezrobotnego, informuje niezwłocznie właściwy PUP o przyznaniu dodatku solidarnościowego. Ponadto, osoba uprawniona informuje niezwłocznie ZUS o okolicznościach uzasadniających utratę prawa do dodatku solidarnościowego.
Z tytułu pobierania dodatku solidarnościowego osoba uprawniona podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych stanowi wypłacona kwota dodatku solidarnościowego. Płatnikiem składek w takiej sytuacji jest ZUS.
W okresie pobierania dodatku solidarnościowego osobie pobierającej ten dodatek i członkom jej rodziny przysługuje prawo do świadczeń określonych w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Maciej Ofierski
